Transport vositalarini loyihalash va hisoblash

a
- oldingi o‘ qdan og‘ irlik markazigacha bo‘ lgan masofa; 
b
- orqa o‘qdan og‘ irlik markazigacha bo‘ lgan masofa; 
h -
og‘ irlik markazining balandligi;
Agar avtomobilning geometrik o‘ lchamlari (L, a, b, h) noma’ lum 
bo‘ lsa, Zi va Z2 Iarni aniqlash uchun reaktsiyalarni qayta taqsimlash 
koeffisientlaridan (mT1 va mT2) foydalanish mumkin. Ulaming qiymati 
quyidagicha:
m n = l, 3 — 1,5 
mT2= 0,5 — 0,7
Yengil avtomobillar uchun mTi ning katta qiymatini va mT2 ning 
kichik qiymatini olish mqsadga muvofiq.
U holda:
143

---

Z/ -
Gi •тт1 
Z2= G2'ntT2
bu yerda: G, - tinch turgan avtomobilning oldingi o‘qidagi yuklanish;
G2 - tinch turgan avtomobilning orqa o‘ qidagi yuklanish;
G ‘ ildirak va yo‘ l orasidagi ilashishi bo‘yicha hosil qilish mumkin 
bo‘ lgan maksimal tormoz kuchi va tormoz momentining qiymati 
quyidagicha aniqlanadi:
- oldingi o‘ quchun: 
Pn
M n9 = 
ptw
'
h\
- orqa o‘ q uchun: 
PT2v
= Z2 • pmax; 
M T2p= PTlv ■ r
k; 
bu yerda: /; - g ‘ ildirakning g ‘ ildirash radiusi;
XII.3. Torm oz mexanizmlari
Tormoz mexanizmlari g ‘ ildiraklarning aylanishiga qarshilik kuchi- 
ni hosil qilish uchun xizmat qiladi. Tormoz mexanizmlari diskli, 
barabanli, servo-tormozli va lentali bo‘ lishi mumkin. Tormoz mexa- 
nizmlarining oxirgi ikki turi zamonaviy avtomobillarda ishlatilmaydi.
Tormoz boshqarmasi o‘z vazifasini samarali va ishonchli bajarishi 
uchun unga quyidagi talablar qo‘ yiladi:
- tormoz mexanizmlarining samaradorlik koeffitsiyenti iloji 
boricha yuqori boMishi kerak;
- tormoz mexanizmlari barqaror ishlashi kerak;
- tormoz mexanizmlari muvozanatlashgan boMishi kerak;
- tormoz mexanizmlari reversiv bo‘ lishi kerak.