Transport vositalarini loyihalash va hisoblash

Nazorat savollari
1. Avtomobilni loyihalash bosqichlari
2. Texnik topshiriq nima uchun tuziladi?
3. Texnik topshiriq qanaqa bo‘limlardan iborat?
4. Eskiz loyihada qanday ishlar amalga oshiriladi?
5. Texnik loyihada qanday ishlar amalga oshiriladi?
6. Avtomobil konstruksiyalarini .rivojlanishi qaysi ko‘rsatkichlarga 
bog‘liq?
7. Avtomobilning texnik darajasi qanday baholanadi?
19

---

III. AVTOMOBILNING UMUMIY KOMPANOVKASI
Avtomobilning umumiy kompanovkasining asosiy maqsadi va va- 
zifalari kompanovka sxemasini tanlash; texnik topshiriq talablarini ba­
jarish (gabarit o ‘lchamlari, o ‘qlarga tushadigan massa, to‘la massa va 
h.k.); avtomobilning asosiy agregatlarini ratsional joylashtirishdan iborat.
III.l.Y en gil avtomobillarning kompanovka sxemalari
Engil avtomobillarning kompanovka sxemalari kuzov shakli 
hamda dvigatel, transmissiya va yetakchi g‘ildiraklaming o‘zaro joy- 
lashuviga ko‘ra aniqlanadi. Zamonaviy yengil avtomobillar kuzovining 
shakli quyidagicha bo‘lishi mumkin: bir hajmli; ikki hajmli; uch 
hajmli.(l-rasm). Turli hajmlm kuzovlarning afzallik va kamchiliklari 1- 
jadvalda keltirilgan:
3.1- rasm. Yengil avtomobillar kuzovining shakllari
1-jadval
Yengil avtomobillar kuzovining tahlili
Kuzov
shakli
Qo‘llanilishi
Afzalligi
Kamchiligi
bir hajmli
Miniven. 
Kichik sinfdagi 
avtomobillar
Tashqi o‘lchamlari 
minimal.
Salon hajmi katta. 
Haydovchi va 
yo‘lovchilami 
joylashtirish qulay
Old yuzasi katta. 
Og‘irlik markazi 
yuqori joylashgan
ikki hajmli
Universal. 
0 ‘tag‘on 
avtomobillar 
0 ‘rta sinfdagi 
avtomobillar
Kuzovning orqa 
qismida
yo‘lovchilami yoki
yuklarni
joylashtirish
Yukxona va yo‘- 
lovchilar bo‘limi 
ajratilmagan. 
Kuzovning orqa 
qismida
20

---

mumkin
aerodinamika
yomon
uch hajmli
0 ‘rta va katta
sinfdagi
avtomobillar.
Kupe.
Kabriolet.
Yukxona
yo‘lovchilar
bo‘limidan
ajratilgan.
Kuzov yuqori
mustahkamlikka
ega.
Aerodinamikasi
yaxshi.
Gabarit uzunligi 
katta
Yengil avtomobillar kuzovining shakli va o‘lchamlari haydovchi, 
yoMovchi va asosiy agregatlarning o‘lchamlari va joylashuviga qarab 
tanlanadi.