Transport vositalarini loyihalash va hisoblash

IX.2. Differensial va yarim o‘qlarni loyihalash
Differensial va yarim o ‘qlami loyihalash uchun shu differensial va 
yarim 
o‘qlar 
o‘matilishi 
moijallanayotgan 
avtomobil 
turi, 
avtomobilning texnik xarakteristikasi (avtomobilning massasi, tezligi, 
dvigatelning maksimal burovchi momenti va b.), 
avtomobilning 
ekspluatatsiya sharoiti kabi ma’lumotlar ma’lum bo‘lishi kerak. Shu 
ma’lumotlar asosida loyiha uchun texnik topshiriq ishlab chiqiladi. 
Texnik topshiriq tarkibidagi asosiy parametrlar 1-jadvalga kiritiladi.
98

---

l-jadval
Parametrlar
OMchov
birligi
1 Avtomobilning turi
2 Avtomobilning to‘la massasi
3 To‘la massaning o'qlarga taqsimlanishi
4 Avtomobilning maksimal tezligi
5 Dvigatelning maksimal burovchi momenti
6 Dvigatelning maksimal aylanishlar soni
7 Yetakchi g‘ildirak radiusi
8 Yo‘lning ilashish koeffitsienti
9 Differensial va yarim o‘qlaming resursi
Differensial va yarim o‘qiami loyiha hisobida ba’zi parametrlarni 
ma’lumotlar bazasidan yoki prototip avtomobildan olishga to‘g‘ri keladi. 
Differensial va yarim o‘qlarning loyiha hisobi uchun tanlab olinadigan 
asosiy parametrlar 2-jadvalga kiritiladi.
2
-jadval
№
Parametrlar
OMchov
birligi
1 Differensialning turi
2 Yarim o‘qlarning turi
3 Differensialning o‘lchamlari
4 Yarim o‘qlaming o‘lchamlari
5
Differensial va yarim o ‘qlar asosiy detallarining 
materiallari (diff. korpusi, satellit, yarimo‘q 
shesternyalari, krestovina)
Differensial va yarim o ‘qlarning loyiha hisobi uchun zarur bo‘lgan 
barcha parametrlar ma’lum bo‘lgach, differensial va yarim o‘qlardagi 
yuklanishlar va ular asosida differensial va yarim o ‘qlar asosiy 
detallarining kuchlanishlari (3-jadval) aniqlanadi hamda ruxsat etilgan 
kuchlanishlar bilan solishtiriladi.
- agar aniqlangan kuchlanishlar me’yorda bo‘Isa, differensial va 
yarim o‘qlaming prinsipial sxemasi masshtabda chiziladi va xulosa 
qilinadi.
- agar aniqlangan kuchlanishlar me’yordan yuqori bo‘Isa, ulaming 
miqdoriga moslab detallarning o‘lchamlari va materiallari qayta tanln-
99

---

nadi, differensial va yarim o‘qlarning prinsipial sxemasi masshtabda 
chiziladi va xuiosa qiiinadi.
3-jadval
№
Parametrlar
0 ‘lchov
birligi
1 Differensialdagi yuklanishlar
2
Differensial asosiy detallarining kuchlanishi (satellit, 
yarimo‘q shesternyalari, krestovina, differensial korpusi)
3
Yarim o ‘qlardagi yuklanishlar
4
Yarim o ‘qlarning kuchlanishi