Транспорт воситалари кафедраси транспорт воситалари конструкцияси. 3–Қисм

Амалий машғулотларнинг мавзуси ва хажми

№	Машғулот мавзуси	Хажми (соат)
1.	Автомобилга қўйиладиган талаблар	4
2.	Илашиш муфтасининг иш жараёни	4
3	Узатмалар қутисиининг иш жараёни	4
4.	Карданли узатманинг иш жараёни	4
5.	Асосий узатманинг иш жараёни	4
6.	Дифференциал ва ярим ўқларнинг иш жараёни	4
7.	Руль бошқармасининг иш жараёни	4
8.	Тормоз бошқармасининг иш жараёни	4
9.	Юриш қисмининг иш жараёни	4
	Жами	36

1-амалий машғулот


Мавзу: АВТОМОБИЛГА ҚЎЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР


1.Ишдан мақсад: Автомобилга қўйиладиган талабларни билиш ва бу
талабларни амалга оширишни ўрганиш.
2.Лаборатория ишини бажариш тартиби:
- автомобилга қўйиладиган талабларни конкрет автомобилда қондирилиш усулларини жадвалга киритиш;
- автомобилнинг эргономик ва хавфсизлик хусусиятларини конкрет автомо-билда шаллантириш усулларини жадвалга киритиш;
- амалий машғулот бўйича хулоса қилиш.
1-дарс (I пара)

№	Талаблар	Талабларни _________________ автомобилида қондирилиши
1	Ижтимоий ва хуқуқий талаблар	конструкциянинг хавфсизлиги; юқори конструктив ва экологик кўрсаткичлар, мамлакатимиз ва халқаро ташкилотларнинг меъёрий хужжатларига мослиги киради.
2	Ишлаб чиқариш талаблари	материл, мехнат сарфининг камлиги ва автомобил тан-нархининг пастлиги; агрегат, узел ва деталлар унификация даражасининг юқорилиги; ишлаб чиқариш кўлами ва маблағга автомобил конструкциясининг мослиги киради.
3	Эксплуатация талаблари	автомобилнинг юк кўтаришидан тўла фойдаланиш; юқори ўртача тезлик; юқори ёнилғи тежамкорлиги; ишончлилик; ташиш вақтида юкларнинг сақланиши; автомобилнинг об-хаво шароитига мослашганлиги киради.
4	Рақобатбардошлик талаблари	замонавий талабларга жавоб берадиган юқори сифат; патент тарафдан тоза; халқаро тан олиш; экспорт қилиниши мўлжалланаётган давлатларнинг махсус талабларга жавоб бериши киради.

Изоҳ: Махсус талаблар тахлил қилинаётганда агрегатларнинг конструкция-
ларидан, плакатлардан, чизмалардан,графиклардан ва х.з. фойдаланиш
тавсия этилади.
2-дарс (I пара)

№	Хусусиятлар	Хусусиятларни _________________ автомобилида қондирилиши
1	Автомобилнинг эргономик хусусиятлари	Гигиеник кўрсаткичлар ҳайдовчилар иш жойининг санитария меъёрларига жавоб беришини ҳисобга олади. Уларга ички шовқин даражаси, ҳайдовчи иш жойининг вибро юкланиши ва ҳайдовчи иш жойидаги микро иқлим (ҳарорат, намлик, ҳавонинг кимёвий таркиби ва б.) киради. Антропометрик кўрсаткичлар ҳайдовчи иш жойининг ишлашга қулайлигини характер лайди. Уларга ҳайдовчининг ўриндиқда жойлашиши, бошқарув органларининг бошқаришга қулайлиги ва ҳайдовчи атрофидаги бўшлиқ киради. Физиологик кўрсаткичлар автомобилнинг бошқарув органларига сарфланадиган кучнинг ҳайдовчи организмининг жисмоний имкониятларига мувофиқ келишини белгилайди. Физиологик кўрсаткичларга автомобилнинг бошқарув органларига қўйилган куч ва бошқаришни автоматлаштириш киради. Психологик кўрсаткичлар ҳайдовчига таъсир қилаётган барча ахборотларнинг унинг психофизиологик имкониятларига мослигини белгилайди. Уларга автомобилнинг агрегат ва тизимларидан келаётган ахборот, ҳайдовчи иш жойидан кўринувчанлик, товуш орқали узатиладиган ахборот киради.
2	Автомобилнинг хавфсизлик хусусиятлари	Фаол хавфсизлик деб автомобилнинг йўл-транспорт ҳодисасига учраши эҳтимолини пасайтиришни таъминлайдиган хусусиятга айтилади. Фаол хавфсизлик тормоз хусусиятига, бошқарилувчанликка, турғунликка, бурилувчанликка, экологик хусусиятига, чироқ ва товуш қурилмаларига боғлиқ. Фаол эмас хафвсизлик деб йўл транспорт ҳодиса-сининг оқибатларини камайтиришни таъминлайдиган хусусиятга айтилади. Фаол эмас хафвсизлик ички ва ташқи бўлиши мумкин. Авариядан сўнги хавфсизлик деб ЙТХ натижасида пайдо бўлиши мумкин бўлган хавф-ли оқибатларнинг олдини олиш хусусиятига айтилади. Хавфли оқибатларга ёнғин, автомобил эшикларининг қулфланиб қолиши, автомобил ичига сув кириши (агар автомобил чўккан бўлса) киради. Экологик хавфсизлик деб автомобил ўз вазифасини бажараётганда одамларга, хайвонот дунесига ва атроф-мухитга зарарли таъсирини камайтириш хусусиятига айтилади. Уларга ишлатилган газларнинг тутуни ва захари, шовқин ва радио-тўлқинларни ўзгартириши киради.