Transport-ekspeditsion xizmatlar asoslari

Tez buziladigan yuklarni tashishda transport-ekspeditorlik xizmat ko‘rsatish
Bu yuklarni tashishning o‘ziga xos xususiyatlari shundan iboratki, tashish
paytida ularni tashqi havoning yuqori va past temperaturalaridan himoyalash talab
qilinadi. Bu talabni qanoatlantirishga turli xil sovutish qurilmalari yoki muz
zapaslari bilan jihozlangan kemalar va konteyner-refrijeratorlarning maxsus
harakatlanuvchi sostavidan foydalanish bilan erishiladi.
Transportda ilmiy-texnik revolyusiya keyingi yillarda tez buziladigan
yuklarni tashishning eng yangi texnologiyalari yaratilishida o‘zini yaqqol namoyon
qilgan.Temperaturani sintetik openomaterialdan tayyorlangan odatdagi
izolyasiyaga qaraganda 10-15 marta samaraliroq ushlab turadigan vakuum issiqlik-
izolyasiyali konteynerlar yaratilgan.
Yangi uzilgan meva-sabzavot mahsulotlari va gullarni tashish uchun
kemalarda refrijerator-konteynerlar va almashuvchi kuzovlarni havodan olinadigan
sof azot bilan to‘ldirish tizimi qo‘llaniladi (uzilgan gullarning saqlanish muddati
21-28 kungacha, pomidor va salatlarning saqlanish muddati – 40 kungacha
uzayadi). Bu bunday mahsulotlarni qishda Janubiy yarim shardan Shimoliy yarim
sharga etkazib berish muammosini bartaraf qiladi.

---

50
Mevalarni tashish uchun temperaturani +1° dan +12° S gacha, pishloqni
tashish uchun +2
o
dan +5° S gacha, muzlatilgan go‘shtni tashish uchun -9° dan -18°
S gacha, baliqni tashish uchun -18° dan -25° S gacha oraliqda ushlab turish talab
qilinadi (-18° S va undan ham pastroq temperaturani talab qiladigan yuklar
“chuqur muzlatishni talab qiladigan yuklar” deb ataladi). Bir qator bunday yuklar
tashish uchun oldindan yaxlatilgan yoki muzlatilgan holatda taqdim qilinadi.
Refrijerator vagonlar katta tezlik rejimida butun boshli poezd bo‘lib (21
yoki 23 ta vagon), yoki 5-12 ta vagondan tarkib topgan mexseksiyalar bilan yoki
avtoamtik rejimda ishlash bilan avtonom ravishda (xuddi konteynerlar kabi)
harakatlanadi.
Refrijeratorli flot, qoidaga ko‘ra, shartnomalar asosida - kema egalari,
portlar va yuk egalari tomonidan mevalar, bananlar, ananaslarni etkazib berishda
mavsum yoki chorak (kvartal) uchun, baliqni jo‘natishda baliq ovi mavsumi
uchun, go‘shtni jo‘natishda – mollarni so‘yish mavsumi uchun
muvofiqlashtiriladigan maxsus jadval bo‘yicha ishlaydi. Bunday yuklarni tashish
uzoq davom etmaydi. Temperatura o‘zgarishlariga ko‘proq barqaror bo‘lgan
tovarlarni (sitrus mevalar) tashish esa odatdagi transport vositalari bilan amalga
oshiriladi.