Тўр пардаси бўлиб, унинг ташқи юзаси колбочкалар

1.3.4-расм. Фотонларни санаш учун Вавилов тажрибаси
Шу туфайли диск тирқишидан ўтган ёруғлик нури кўз тўр пардасини периферик (чекка) қисмига келиб тушади. Двигатель ёрдамида D-диск частотаси 1 айл./с билан айланади. Тирқишнинг шакли ва юзаси шундай танланганки, ёруғлик ундан дискни битта айланишининг 0,1 вақтида ўтади ва 0,9 вақтида эса нур кўзга келиб тушмайди. Шундай қилиб, диск айланаётганда давомийлиги 0,1 с тенг бўлган чақнашлар кетма-кетлиги ҳосил бўлади ва чақнашлар орасидаги интервал 0,9 с ни ташкил қилади. Чақнаш ҳис қилинган пайтдаги кўриш сезишини белгилаб қўйиш учун шу заҳотиёқ кузатувчи хронографни ҳаракат қилаётган лентаси калитини босади. Шу лентани ўзига кузатувчи кўзи олдидан ўтган диск тирқишини ўтиш даври ҳам белгиланади. Лентадаги чақнашлар ва кузатувчи кўз олдидан ўтган диск тирқиши даврларини белгиларини таққослаш орқали чақнашни пайдо бўлаяпти ёки бўлмаяптими билиш мумкин. Дастлаб чақнаш равшанлиги унча кичик бўлмаган пайтда кузатувчи ҳар бир чақнашни белгилаб қўяди.Равшанликни камайтирганда шундай босқич бошланадики,энди кузатувчи белгилаб қўядиган чақнашлар ва кўз олдидан ўтаётган диск тирқиши даври орасидаги мослик бузилади. Кузатувчи ҳамма чақнашларни белгилаолмайди. Бу дегани, баъзи чақнашларда фотонлар сони сезгирлик бўсағасидан кам бўлган ва баъзиларида эса юқори бўлган. Кузатишдан олинган маълумотлар математика ёрдамида қайта ишланиш орқали ҳақиқатан ҳам бу тажрибаларда ёруғлик оқимидаги алоҳида чақнашларида фотонлар сонини статистик флукуацияси кузатилганлиги исботланди.
Шундай қилиб, унча қийин бўлмаган тажрибалар ёрдамида ёруғлиқ оқими интесивлиги флутуацияси орқали ёруғлик зарралар-фотонлардан ташкил топганлигини исботлади. Мазкур тажрибалар ёруғликнинг Эйнштейн ғоясини ҳам тасдиқлади. Нафакат ёруғлик интенсивлигини флуктуацияси, балки қутбланган нурларда бажарилган тажрибалар ҳам ёруғликни фотонлардан иборат эканлиги кўрсатди.