Tovar harakatlanishi va sotuvni tadqiq qilish

B  Q = X_doim. / X_o‘zg.  Q

Bu yerda: B - mahsulotni sotish bahosi;

Q - sotilgan mahsulotlar miqdori;
X_doim. - jami ishlab chiqarish hajminig doimiy xarajatlari;
X_o‘zg. - o‘zgaruvchan xarajatlar.

Bundan kelib chiqqan holda zararsizlik nuqtasi doimiy ishlab chiqarish (X_doim.) xarajatlarining baho (B) va mahsulot tannarxining o‘zgaruvchan (X_o‘zg.) tarkibi o‘rtasidagi farqqa nisbati sifatida aniqlanadi

Q = X_doim. / ( B – X_o‘zg.)

Zararsizlik nuqtasini grafik shaklida ko‘rsatish ham maqsadna muvofiq bo‘lib, u korxona foyda olishni boshlaydigan ishlab chiqarish hajmini (kritik dastur) aniqlashga imkon beradi. Grafikni qurish uchun doimiy va o‘garuvchan xarajatlarni, sotuv hajmini bilish zarur. Zararsizlik nuqtasi grafikda sxema ko‘rinishida bo‘lib, ishlab chiqarish hajmi, sotuv narxi va mahsulot tannarxining foydaga ko‘rsatuvchi ta’sirini aks ettiradi (11.1-rasm).

1

2

3

4

5

6

7