Toshova mahliyoning

II-BOB SKANDINAVIYA DAVLATLARINING XALQARO MUNOSABATLAR TARIXIDA.
2.1 XIX asr boshida Skandinaviya davlatlarining Yevropa urushlaridagi o‘rni.


Skandinaviya mudofaa ittifoqi o'rtasida harbiy ittifoq tuzishning muvaffaqiyatsiz rejasi edi Shvetsiya, Norvegiya, Finlyandiya va Daniya tugaganidan keyin Ikkinchi jahon urushi. Finlyandiya qarshi ikki urush olib borgan Sovet Ittifoqi, Daniya va Norvegiya tomonidan ishg'ol qilingan Germaniya 1940 yildan 1945 yilgacha va Shvetsiya, a neytral urush davomida davlat, har ikki tomonning ta'sirini hali ham sezgan edi. To'rtta hukumat mudofaa sohasidagi integratsiya zarurligiga kelishib oldilar, ammo muayyan kelishuvlar va mudofaa ittifoqining xususiyati keyinchalik muzokaralar olib borilishi kerak edi.


Finlyandiya
Finlyandiya ikkita urush o'tkazgan, Qish urushi va Davomiy urush, qarshi Sovet Ittifoqi; va yana bitta kichik urush Laplandiya urushi, qarshi Natsistlar Germaniyasi. Ushbu urushlardan oldin Finlyandiya edi yaqin munosabatlar bilan Skandinaviya mamlakatlar. Sovet Ittifoqi Finlyandiyani tinchlik uchun da'vo qilishga majbur qilgan, ammo maqsadiga erisha olmagan Urushdan keyin[iqtibos kerak] mamlakatni bosib olish va qo'shib olish (shunga o'xshash tarzda Boltiqbo'yi davlatlari), Finlyandiya betaraf bo'lib, demokratik hukumat va bozor iqtisodiyotini saqlab qoldi. Biroq, mamlakat SSSR bilan 1300 kilometrlik chegarani taqsimlaganligi sababli, Finlyandiya siyosatida Sovet Ittifoqining pozitsiyasini e'tiborsiz qoldirib bo'lmaydi. Finlyandiyaning Skandinaviya mudofaa ittifoqiga a'zoligi to'g'risida boshqa nomzod mamlakatlar bilan davlat darajasida uzoq muhokamalar olib borildi. Ushbu munozaralar, agar Shvetsiya, agar Finlyandiya qo'shilishi kerak bo'lsa, Sovet Ittifoqidan ma'qullash kerakligi to'g'risida aniq talab qo'yganida, to'satdan tugadi. Sovet javobi to'g'ridan-to'g'ri salbiy edi va Finlyandiya betaraf qoldi. 1948 yilda Finlyandiya imzolagan edi YYA shartnomasi Sovet Ittifoqi bilan va Sovet nuqtai nazariga ko'ra, ushbu bitim Finlyandiyaning harbiy xarakterga ega deb hisoblaydigan har qanday ittifoqlarga a'zo bo'lishini taqiqladi, hatto mudofaa sabablari bilan ham tuzilgan edi.


Daniya va Islandiya
Daniya ham, Islandiya ham NATOdan ko'ra Skandinaviya mudofaa ittifoqiga qo'shilishning aniq afzalligini ko'rsatdi.[1][2] 2018 yilgi adabiyotlar sharhiga ko'ra, Daniyaliklar Shimoliy Atlantika ittifoqidan ko'ra Skandinaviya harbiy ittifoqini afzal ko'rishlari sabablari "mafkura (pan-skandinaviya), ichki siyosiy vaziyat, Shvetsiya harbiy kuchiga kuchli ishonch va, ayniqsa uch Shimoliy mamlakatlarning siyosati, Ikkinchi jahon urushidan olingan turli saboqlar. "[1]


Norvegiya va Daniya
Taklif etilayotgan ittifoq 1948-1949 yillardagi qish davrida Skandinaviya qo'shma qo'mitasi tomonidan muhokama qilingan, ammo Sovuq Urush ziddiyatlari Qo'shma Shtatlar va Sovet Ittifoqiva natijada g'arbiy ittifoqqa tayyorgarlik Shimoliy Atlantika shartnomasi sa'y-harakatlar behuda ekanligini isbotladi. G'arbiy ittifoq Skandinaviya mamlakatlarini o'zlarining dolzarb ehtiyojlarini qondirishdan oldin qurol-yarog 'bilan ta'minlay olmasligi ma'lum bo'lganda, bu masala oxir-oqibat muzokaralardan voz kechgan Norvegiya uchun burilish nuqtasi bo'ldi. Daniya hali ham Shvetsiya bilan ittifoq tuzishga tayyor edi, ammo shvedlar bu borada ozgina afzalliklarni ko'rishdi va taklif muvaffaqiyatsiz tugadi. Keyinchalik Norvegiya va Daniya Shimoliy Atlantika shartnomasining imzolagan tomonlari va a'zolari bo'lishdi NATO.


Shvetsiya
Shvetsiya bu masala bo'yicha qattiq tortishuvlarga qaramay, NATOga qo'shilmaslikni tanladi. Eng kuchli tarafdorlaridan biri edi Gerbert Tingsten, bosh muharriri Dagens Nyheter, Shvetsiyadagi eng katta gazeta, nima uchun Shvetsiya qo'shilishi kerakligini muhokama qilish uchun tahririyat maqolalaridan foydalangan. U vaqtning tashqi ishlar vazirida ajoyib raqib topdi Osten Undén, Shvetsiya qo'shilmaslik va urush yuz berganda betaraf qolish kerak degan fikrni ilgari surgan. A'zosi sifatida Shvetsiya pozitsiyasi g'arbiy dunyo shubhada emas edi, lekin tashqi siyosat bo'yicha tanlagan qarorlariga asoslanib, g'arbiy harbiy ittifoqqa qo'shilolmadi.