Toshloq tumani

4. Darsni yakunlash. 
       5. Uyga vazifa: test yechish tematik axborotnomalardan
 
Tayyorladi:          _________________________ 
Tekshirdi: O‘TIBDO‗ :   __________ _________________________   
  ―_____‖____  201  y.
 
 



1
2
1
1
3
3
1
4
2
2








m
m
m
m
m
m


6
5
,
0
m






3
2
1
6


m
m
3
m
2
2
1
2
10
2
10
2
5






k
k
k
1
4
2
3
3
5
2
2
2




n
n
n
1
2
2
3
3
4
3
3
3




n
n
n
а
а
а
2
1
2
1
2
2
4



9
11
16
3
11
9
11
27

---

Toshloq tumani 
Sana:_____________ 
15-mashg‘ulot 
Dars mavzusi
.     
 Ko‘phadning o‘xshash hadlarini ixchamlash.
 
Dars 
maqsadlari
: 
 
 
o‗quvchilarga 
oddiy 
kasrlarni 
o‗rgatish,                                 
ularning fanga qiziqishlarini oshirish. 
                                     
                
Darsning  borishi
: 
      
1. Tashkiliy qism. 
      2. Ko‘phadning o‘xshash hadlarini ixchamlash. 
Ko‘phadning o‘xshash hadlarini ixchamlash
. 
 
1-misol: 
 
2-misol:  
 
3-misol: 
 
 
Misol: Ko‗phadlarni ko‗paytiring: 
 
Yechish: 1-usul:  
 
2-usul:  
 
3. Mustahkamlash. 
Test yechiladi. 
TESTLAR. 
1.  (2
x
–3)
2
–
x
(–4
x
+1) ko‗phadni standart shaklga keltiring. 
 
A) 8
x
2
–
x
+7   
B) 20
x
2
–25
x
+9 
 
C) 12
x
2
–25
x
+9 
 
 
       D) 2
x
2
+
x
–9   
E) 8
x
2
–13
x
+9 
 
 
 
2.  
a(b
–
c)+b(c
–
a)
–
c(b
–
a)
 ni soddalashtiring. 
     A) 2 
    B) 0 
   C) 2
ab
 
 
D) –2
ac
 
 
E) 2
bc
–2
ac 
 
b
a
c
a
c
a
b
a
b
a
c
a
b
a
b
a
2
2
2
2
2
2
2
2
2
6
6
3
4
1
24
3
1
9









b
a
ab
b
a
ab
ab
ab
ab
a
a
b
b
a
b
a
3
2
3
2
2
2
45
1
6
1
45
1
2
5
6
1
2
5
15
1
3
1
5
,
0
5
4
1
3
2
2
1
5









2
2
2
2
2
10
12
2
1
4
9
2
3
2
2
8
3
4
3
kmn
kmn
kmn
kmn
k
m
n
nk
nm
n
mnk





















2
2
1
2
2




n
n
n
n



2
4
2
2
2
2
2
1
2
3
4
2
3
2
3
4
2
2















n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
2
4
2
2
2
2
2
2
2
2
1
2
3
4
2
2
3
2
3
4
2
2

















n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n

---

Toshloq tumani 
3.  (
y
4
–
y
2
+1)(
y
2
+1) – (
y
–1)(
y
+1) ni soddalashtirgandan keyin hosil bo‗lgan ko‗phadning 
nechta hadi bo‗ladi? 
A) 5   
B) 2   
C) 4   
D) 3   
E) 6 
 
4.   –8–2(1–
b
) –2
b
+1 ni soddalashtiring. 
       A) -9 
 
B) 9+4
b
 
 
С) 9-4
b
 
 
D) 9   
E) –9-4
b 
 
5.   2
x
(
x
–1)–(2
x
–1)(
x+
1) ko‗phadni standart shaklga keltiring. 
A) 3
x
+1         B) 4
x
2
–5
x
+1          С) 2
x
2
–3
x
         D) 4
x
2
–1       E) –3
x
+1 
 
6. (
x
-1)(2-
x
)+(2
x
–3)
2
 ko‗phadni standart shaklga keltiring. 
A) 12
x
+4-
x
2
                    B) 3
x
2
–8                       С) 3
x
2
–9
x
+7         
                   D) 5
x
2
+9
x
-7                       E) 5
x
2
-10
x
+1 
 
7. 
a(b+c-bc)-b(c+a-ac)+c(b-a)
 ni soddalashtiring. 
A) 
ab
-
ac
     B) –
2bc
          С) 
2ac
         D) –
2abc
       E) 0 
 
8.  (

x
+2
y
)(3
x
+

y
)=

x
2
+7
xy
+
y
2
 ayniyatdagi noma‘lum koeffitsientlardan biri 

 ni 
toping. 
A) 3   
B) 2   
C) 4   
D)     
E)   
9.  (

x
-2
y
)(
x
+3
y
)=

x
2
+5
xy
-6
y
2 
 ayniyatdagi noma‘lum koeffitsient 

 ni toping. 
A)     
B) 2   
C)     
D)     
E) 3 
10.  (
x
-1)(2-
x
)+(
x
+3) ko‗phadni standart shaklga keltiring. 
A) –
x
2
+4
x
+1            
B) 9
x
+7          
 
 С) 3
x
2
+15
x
+7  
                   D) 5
x
2
+9
x
-7                    E) 5
x
2
-10
x
+1 
11.  Agar 
va 
 bo‗lsa, 
R-Q 
ni toping. 
         A) 
 
         B) –4
y
  
C) 4
y
  
D) 
  
E) 
 
      
4. Darsni yakunlash. 
       5. Uyga vazifa: test yechish tematik axborotnomalardan
 
Tayyorladi:          _________________________ 
Tekshirdi: O‘TIBDO‗ :   __________ _________________________   
  ―_____‖____  201  y.
 
 
 
2
3
2
5
2
5
3
5
3
7
)
2
(
3
1
3
1
y
x
y
x
P




)
6
(
3
1
3
1
y
x
y
x
Q




y
3
4
y
3
11
y
3
10

---

Toshloq tumani 
Sana:_____________ 
16-mashg‘ulot 
Dars mavzusi
.     
 Qisqa ko‘paytirish formulalari.
 
Dars  maqsadlari
:      o‗quvchilarga  qisqa  ko‘paytirish  formulalarini  o‗rgatish,                                 
ularning fanga qiziqishlarini oshirish. 
                                     
                
Darsning  borishi
: 
      
1. Tashkiliy qism. 
      2. Qisqa ko‘paytirish formulalari. 
Qisqa ko‘paytirish formulalari. 
 
1. 
 ;        2. 
 ;   3. 
; 
4. 
 ;       5. 
 ; 
6. 
 ;                7. 
 
 
1-misol: 
 
2-misol: 
 
3-misol: 
 
4-misol: 
 
5-misol: 
 
3. Mustahkamlash. 
Test yechiladi. 
TESTLAR. 
1.  (
a
–3
b
)
2
– (
a+b
)
2
 
ni soddalashtiring. 
     A) 8
b
2
–8
ab
 
    B) 8
b
2
 
  C) 2
b
2
–8
ab
 
D) –8
b
2
 
        E) 2
b
2
–4
ab 
 
2.  779
3
+3
.
779
2

221+3·779·221
2
+221
3
+10 ni soddalashtiring. 
 
A) 10000010 
 
B) 1000000010 
 
C) 1000010 
 
                  D) 100000010 
 
E) 100010 
 
3.   (
x
–1)(2–
x
)+(2
x
–3)
2
  ifodani ko‗phadning standart shakliga keltiring. 
A) 5
x
2
+9
x
–7 
 
B) 3
x
2
–8 
 
C) 3
x
2
–9
x
+7  
 
D) 12
x
+4–
x
2
 
 
E) 5
x
2
–10
x
+1 
 
4.  2
x
(
x
–1) – (2
x
–1)(
x
+1) ifodani ko‗phadning standart shakliga keltiring. 
     A) 4
x
2
–1  
B) 2
x
2
–3
x
      C) 3
x
+1         D) 4
x
2
–5
x
+1   
E) –3
x
+1 
 
5.  (
y
4
–
y
2
+1)(
y
2
+1)+(
y
–1)(
y
+1) ni soddalashtirgandan keyin hosil bo‗lgan ko‗phadning 
nechta hadi bo‗ladi? 
A) 3   
B) 4   
C) 2   
D) 5   
E) 6 
 



b
a
b
a
b
a




2
2


2
2
2
2
b
ab
a
b
a






2
2
2
2
b
ab
a
b
a






3
2
2
3
3
3
3
b
ab
b
a
a
b
a







3
2
2
3
3
3
3
b
ab
b
a
a
b
a









2
2
3
3
b
ab
a
b
a
b
a









2
2
3
3
b
ab
a
b
a
b
a






 
 

 


c
b
a
c
b
c
a
b
a
c
a
b
a
c
a
b
a














2
2
2


2
2
2
2
4
2
y
x
y
y
x
x






2
2
2
4
4
2
2
4
8
16
b
a
b
a
b
a




  



2
3
3
3
25
20
16
5
4
5
4
125
64
y
y
y
y
y







 

























4
2
2
2
3
2
3
6
3
16
3
4
9
1
4
3
1
4
3
1
64
27
1
b
ab
a
b
a
b
a
b
a

---

Toshloq tumani 
6.  (
x
4
-
x
2
y
2
+
y
4
)(
x
2
+
y
2
) ko‗paytma o‗xshash hadlar ixchamlangandan keyin nechta 
qo‗shiluvchidan iborat bo‗ladi? 
  
A) 3   
B) 4   
C) 2   
D) 5   
E) 6 
 
7.  (
x
2
+1)(
x
4
-
x
2
+1)+(
x
3
-1)
2
 ni soddalashtirgandan keyin hosil bo‗lgan ko‗phadning 
nechta hadi bo‗ladi? 
A) 5   
B) 4   
C) 3   
D) 6   
E) 2 
8.  (
y
3
-1)
2
+(
y
2
+1)(
y
4
-
y
2
+1)  ni soddalashtirgandan keyin nechta haddan iborat bo‗ladi? 
A) 4   
B) 5   
C) 6   
D) 3   
E) 2 
9.  Agar (
x
-1)
2
(
x
+1)
3
+3
x
-1 ifoda standart shakldagi ko‗phad ko‗rinishida yozilsa, 
koeffitsientlarining yig‗indisi nechaga teng bo‗ladi? 
A) 10  
B) 4   
C) 2   
D) 3   
E) 1 
10.  Agar (
x
3
-
x
+1)
3
+
x
 ifoda standart shakldagi ko‗phad ko‗rinishida yozilsa, 
x
 ning toq 
darajalari oldidagi koeffitsientlarning yig‗indisi nechaga teng bo‗ladi? 
A) 1   
B) 7   
C) 4   
D) 5   
E) 3 
11.  –2
a
2
–2
b
2
 ni
 a+b
 va 
ab
 orqali ifodalang. 
A) 4
ab
-2(
a+b
)
2
 
 
B) 2(
a+b
)
2
-4
ab
 
 
C) 4
ab
+2(
a+b
)
2
 
D) –4
ab
-2(
a+b
)
2
   
E) 2(
a+b
)
2
-2
ab 
12. (4
x
-3)
2
-
x
(-4
x
+1) ko‗phadni standart shaklga keltiring. 
A) 8
x
2
-
x
+7   
B) 20
x
2
-25
x
+9 
 
C) 12
x
2
-25
x
+9 
 
 
D) 2
x
2
+
x
-9   
E) 12
x
2
-23
x
+9 
13.  
m
 ning qanday qiymatida 
x
(
x+a
)(
x+
4
b
)(
x+a+
4
b
)
+
100
m
2
 ifoda to‗la kvadrat 
bo‗ladi? 
  
A) 
 
B) 
 
C) 
 
D) to‗g‗ri javob keltirilmagan 
E) bunday qiymat mavjud emas 
14.   
m
 ning qanday qiymatida 
x
(
x
+5
a
)(
x
+2
b
)(
x
+5
a
+2
b
)+25
m
2
 ifoda to‗la kvadrat 
bo‗ladi? 
A)
            B)
          С) 

ab
         D) to‗g‗ri javob keltirilmagan            
                           E) bunday qiymat mavjud emas 
15.  
m
 ning qanday qiymatida 
x
(
x+
4
a
)(
x+b
)(
x+
4
a+b
)
+m
2
 ifoda to‗la kvadrat bo‗ladi? 
A) 

2
ab
         B) 
a
2
b
2
          С)
         D) to‗g‗ri javob keltirilmagan 
                          E) bunday qiymat mavjud emas 
16.   
b
 ning qanday qiymatida 
 uchhad to‗la kvadrat bo‗ladi? 
A)              B)             С)              D)