|
1-mavzu. Zamonaviy ishlab chiqarish obektlari va sohalari.
Reja:
1.Zamonaviy ishlab chiqarish obektlari va sohalari.
2.Тexnika va texnologiyadagi yangi inovatsion texnologiyalar.
3.Zamonaviy ilmiy yo‘nalishlar va tadqiqotlar usullari.
4.Turli sanoat tarmoqlari.
Mustaqil O‘zbekiston davlatimizning keyingi iqtisodiy va madaniy taraqqiyoti ,yog‘och va metallarni rejalash, yo‘nish, arralash, teshish, pardozlash ishlari va bu ishlarni bajarishda ishlatiladigan qo‘l va elektr asboblarining tuzilishini, ishlashini, elektr va mexanizatsiyalashtirilgan jihozlarni, mashinalar elementlarini, texnologik xaritalarni tuzishni, dizayn talablari darajasidagi ro‘zg‘orbob va xaridorgir buyumlarni tayyorlashni, elektr bilan ishlovchi sodda uskuna va jihozlar tayyorlashni, uy va xonadonlarni ta’mirlashda qo‘llaniladigan zamonaviy qurilish materiallarini; mahsulot ishlab chiqarishni nazorat qilishni, o‘lchash va taqqoslash texnologiyalarini rivojlanib bormoqda.
TEXNIKA (yunon,techue-sanat,mahorat)—inson foliyati vositalari majmui. Ishlab chiqarish jarayovlarini amalga oshirish va jamiatning turmush talablarini qondirishga hizmat qiladi.Ba’zan biror faoliyatdagi mohorat va usular ham texnka deb ataladi(masalan milliy kurash texnikasi). Ijtimoiy ishlab chiqarishning rivojlanish jarayonida insoniyatning bilimi va ishlab chiqarishning tajribasi texnikada mujassamlanadi. Texnika insoning og’ir mehnatin engilashtiradi va uning samaradorligni oshirad;tabiatni jamiatning extiyojiga mos holda o’zgartirishga imkon beradi. Ishlab chiqarishning rvojlanishi darajasiga ko’ra texnika insonning aqliy va jismoniy mehnat bilan bog’liq texnologik vazifalarni asta-sekin o’z zimasiga ola boshlaydi.Texnika vositalarlan moliy va malaniy boylik yaratishla mehnat vositalariga ta’sir qilish; energiya xosil qilish,uzatish va bir turlan ikkinchi turga aylantirish;tabiyat va jamiyatni rivojlantirish qonunyatlarimi tadqiq etish; transport va aloqa; axborotni yig’ish,saqlash,qayta ishlash va uzatish; jamiyatni boshqarish; maishiy xizmat,mudofani ta’minlashda fodalaniladi. Vazifasiga ko`ra ishlab chiqarishda xarbiy,maishiy xizmat ko’rsatish,medisina,ilmiy tadqiqot, ta’lim hamda madaniyat va boshqa turlarga bo’linadi.Texnika vositalarining asosiy qismini ishlab chiqarish texnologiyasi tashkil etilib, unga mashina va mexanizimlar,asboblar,mashina va texnologik jarayonlarni boshqaruvch apparatlar ishlab chiqaruvchi binolari va inshoatlari,kommunikasiya va boshqalar kiradi.Texnika odatda ishlab chiqarish tuzilishi bo`yicha(masalan;sa’noat, transport,qishloq xo’jaligi)yoki ishlab chiqarishni ayrim tuzilishi bo’limlariga mos holda (masalan;aviatsiya,melerasiya,energetika) klassifikasiyalanadi.Ba’zi xollarda ayrim tarmoqlarning tabiy-ilmiy asosiga muvofiq farqlanadi(masalan:yadro,sovitish, xisoblash).Texnika ibtidoiy jamiyatdagi sodda mehnat qurolidan to zamonaviy ishlab chiqarishning murakkab aftomatik mashinalarigacha tarixiy rivojlanish yo’lini bosib o’tdi.Texnikaning rivojlanishi ilmiy texnika taraqqiyotining muhim shart-sharoitlarini tashkil etdi.Zamonaviy texnikaning erishgan yirik natijalari tabiatshunoslikning funda mental ixtirolariga asoslandi.Texnikadan foydalanish fan natijalari doirasini kengaytirdi,ixtirolarning texnika jihatdan mukamalashtirish muddatlarni qisqartradi.Agar avval texnika asosan mehnat vositalarida empiric bilim va tajribalarni yig`gan bo’lsa,hozirda esa u borgan sari ko’proq ilmiy bilimlarni moddellashtirib bormoqda.Texnikaning rivojlanish mavjud mashinalar, jihozlar,asboblar turlarini takomilashtirishda va yangisini vujudga keltirishda, ishlab chiqarish jarayonlari va ularni kompleks mexanizatsiyaiashtirishhamda avtomatlashtirish texnika darajasini rivojlantirishda,yangi materiallar,yoqilg’lar va energiya o’zgartirgichlarni yaratishda,eng ko’proq takomilashgan buyumlarni ishlab chiqarishda va ularning texnika iqtisodiy parametirlarini,funksional va estetik xarakteristkalarini yaxshilashda ifodalanadi. Texnika ilmiy natijalar asosida rivojlana borib,o’z navbatida tabiatan ilmiy bilishni jadalashtirishda,fan oldiga yangi masalalar qo`yadi,ilmiy foliyat vositalarini mukammalashtiradi.Texnikaning rivojlanish jamiyat ishlab chiqarish sistemas bilan uzviy bog’liq.Texnikani rivojlanish darajasi ijtimoiy iqtisodiy sharoitlar bilan aniqlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
