Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti “texnologik ta’lim” kafedrasi

Foydalanilgan adabiyotlar va o`quv qo`llanmalar

1. A.S.Iskandarov A.S. «Materiallarni kesib ishlash, kesuvchi asboblar va stanokllar. T.: “Fan va texnologgiya” 2004.

2.N.A.Muslimov, SH.S.SHaripov, M.Qodirov“Texnik ijodkorlik va dizayn”. T.: “TDPU”,2010.

3. R.S.SHermuxamedov, S.S.YAxyaev, A.E.Parmonov.” CHildangarlikdan amaliy ishla” T.: “Iqtisod -moliya” 2008.

4..G‘.M.Abduqodirov.” Kasb ta’limi praktikumi” T.: “Sharq” 2012.

5.Z.Sotboldiev ”Dizayin asoslar” T. “Iqtsodiyot-Moliya”2008.

Elektron ta`lim resurslari

1.http://www.ziyonet.uz

2. http://www.tdpu.uz

Ko'rsatgich tayoq tayyorlash texnologiyasi.
Ko'rsatgich tayoq tayyorlash uchun turli yo'g'onlikdagi uzunligi 1 metrga yaqin, to'g'ri ishlangan, diyametri bir yarim yoki ikki santimetr yo'g'onlikdagi tayoqchalarolinadi.

Ko'rsatgich tayoqni istalgan taxtadan arralab tayyorlash mumkin.

Kerakli asboblar va materiallar:

Randa, qalam, shtangensirkul, chizg'ich, 350x520 mm.li yog'och xoda, dastarra, yo'nuvchi va qiruvchi iskanalar, jilvir qog'oz, lak, STD-12 stanogj.

Ishni bajarish jarayoni:

1. Ko'rsatgich tayoq uchun xom ashyo tanlang.

2. Xomashyoning qirralarini randalab, sakkiz burchakka keltiring.

3. Xomashyoni chizmaga qarab rejalang.

4. Xomashyoni stanokka mahkamlab, yo'nuvchi va qiruvchi iskanalar yordamida ehtiyotlik bilan shaklga keltiring.

5. Ko'rsatgich tayoqning tutqichini, ko'rsatgichuchini yo'ning va shtangensirkul bilan berilgan o'lchamini aniqlab boring.

6. Tayyorlangan ko'rsatgich tayoqni jilvir qog' oz bilan tozalang
va laklang.

Texnologik xarita asosida ko'rsatgich tayoqni tayyorlang.

Mehnat xavfsizligiga rioya qiling.

Tanlangan xom ashyo ko'zi yo'q va yorilmagan bo'lishi lozim. Xom ashyoni dastgohga mahkamlashdan aval dastgohni va moslamalarning texnik holatini tekshirish lozim. Dastgohni ishga tushirishdan oldin xom ashyoning dastgohga mustahkam qotirilganligini tekshirish kerak.

Buyumni yo'nish vaqtida kesuvchi asboblarni ikkala qo' 1 bilan ushlash lozim.Detallarni jilvirlashda ustiga jilvir o'ralgan maxsus shakldagi taxtachalardan foydalanish kerak

TEXNOLOGIK XARITAKO'RSATKICH TAYOQ

№	ESKIZ	ISHNING MAZMUNI	MEHNAT QUROII
1		Xom-ashyoning qirralarini randalab, sakkiz burchakka keltirish 520x35
2		Xom-ashyoning qirralarmi randalab, sakkiz burchakka keltirish 520x35
3		026mm. xomakni yo'nish
4		UzunligilOOmm. tutqichni yo'nish
5		Uzunligi361mm ko'rsatgichuchini yo'nish
6		Jilvirlash, laklash

TEXNOLOGIK XARITA KITOB QO'YGICH

№	ESKIZ	ISHNING MAZMUNI	MEHNAT QUROLI
1		Xom-ashyoni tanlash, o'lcham olish.
2		O'lchambo'yicha arralash
3		O'lchambo'yicha o'lchash vaparmalash
4		' Burchakni aylana arralash
5		O'lcham bo'yicha randalasn
6		Buyumlarai binktinsh
7		Yelimlash va laklash

Tayyorlanadigan buyumlarnn texnologik xaritalardan na'munalar



Metalldan tayyorlangan buyumlar va mahsulotlarga xomashyo tanlash va tayyorlash texnologiyasi .

Ma’lumki xozirgi vaqtda kimyoviy elementlar davriy sistemasida elementlar metallar va metallmaslarga bo‘linadi, metallar barcha elementlarini yarmidan ko’proq qismini tashkil etadi va elektr uzatuvchanligi temperaturaga bog‘liq bo‘ladi. Metallar issiqlikni ham yaxshi o‘tkazadi.

Metallarga shunday ta’rif bersa bo‘ladi, «temperatura pasaygan sari elektr o‘tkazuvchanligi ortadigan issiqlikni yaxshi o‘tkazadigan, bog‘lanuvchan va o’ziga xos yaltiroqlikka ega bo‘lgan elementlar moddalar deb ataladi».

Demak, materiallar mehnat jarayonining mahsuli bo‘lib, undan insoniyat o‘z talablarini qondiradigan buyumlar yasashda foydalanadi. Materiallar ishlab chiqarishda birlamchi vosita hisoblanadi. Material bo‘lmasa, sanoat jarayonlari ham bo’lmaydi. Masalan, mis (material) ishlab chiqarish uchun rudalar (mis rudalari) qazib olinishi kerak. Xom ashyo materiallarni olish uchun ham mehnat sarflanadi, ya’ni rudalar qazib olinib, qayta ishlash uchun ruda boyitiladigan kombinatlarga yuboriladi. So‘ngra boyitilgan rudalardan mis olinadi. Misdan esa turli xil buyumlar ishlab chiqariladi. Mis olishda ruda xom ashyo material bo‘lsa, buyum ishlab chiqarishda misning o‘zi xom ashyo material hisoblanadi.

Metallar elementlar davriy sistemasi jadvalining asosan chap qismida joylashgan. Barcha metallar ikki gruppaga, ya’ni qora metallar gruppasiga va rangli metallar gruppasiga bo‘linadi.