Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti "tasdiqlayman"

 
«Massiv» - «Chizmada bir hil elementlarni ko‘plab tasvirlash
» 
Mazkur  buyruqdan  foydalanib  chizmaning  biror  elementi-«Ob’ekt»  ni  to‘g‘ri  to‘rtburchak 
sohaga  qatorlar  va  ustunlar  ko‘rinishida,  yoki,  aylana  bo‘ylab  berilgan  to‘ldirish  burchagiga  qutb 
soha  bo‘yicha  uning  tasvirini  teng  burchak  ostida  ko‘plab  yasash  mumkin.  «Ob’ekt»ni  to‘g‘ri 
to‘rtburchak sohaga qatorlar va ustunlar ko‘rinishida ko‘paytirib tasvirlashga «To‘g‘ri to‘rtburchak» 
massivi deb ataladi. 

---

26 
 
AutoCAD  2006  dasturida  «Massiv»  buyrug‘i  takomillashgan  bo‘lib,  uning  barcha 
ko‘rsatkichlari bevosita «Massiv» darchasidan foydalanib quyidagicha kiritiladi, (2- rasm) 
1. 
  «Massiv»  buyrug‘i  yuklanadi  va  ekranda  «Massiv»  darchasi  paydo  bo‘ladi.  Bu 
darchaning  yuqori  chap  burchagida  massiv  turlari,  to‘g‘ri  to‘rtburchak  soha-  «Pryamougolnыy 
massiv» va qutb- «Krugovoy massiv» taklif etiladi. 
To‘g‘ri to‘rtburchak soha-«Pryamougolnыy massiv» quyidagi algoritm asosida bajariladi: 
1. Taklif etilgan  massivdan  «Pryamougolnыy  massiv»  ning tugmasi  «Sichqon»  yordamida 
yuklanadi.  «Stroki»-qatorlar  va  «Kolonki»-ustunlar  yacheykalariga  qatorlar  va  ustunlar  soni, 
masalan 5 va 10 raqamlari terib kiritiladi; 
2. «Между рядами» va «Между cтолбцами» yacheykalariga qatorlar va ustunlar orasidagi 
masofa  qiymatlari  ob’ekt  o‘lchamlarini  hisobga  olgan  holda  mm  larda  kiritiladi,  masalan  400  va 
400 raqamlari. 
 
    
 
                                   1- rasm                                                                    2- rasm 
3.  «Massiv»  darchasining  yuqori  chap  burchagida  joylashgan  «Vыbor  ob’ekta»  tugmasi 
yuklanadi.  Ekranda  paydo  bo‘lgan  kvadrat  nishoncha  bilan  tasviri  ko‘paytiriladigan  element, 
masalan diametri 12  mm  bo‘lgan aylana ichiga chizilgan beshburchak bog‘lanadi va «Enter» bilan 
qayd etiladi. 
4.  Shunda,  ekranda  dastlabki  «Massiv»  darchasi  paydo  bo‘ladi.  Uning  quyi  o‘ng 
burchagidagi  «Просмотр»-dastlabki  kuzatish  tugmasi  yuklanadi.  Tugma  yuklangandan  so‘ng 
darcha  ekrandan  yo‘qolib  berilgan  beshburchakning  ko‘paytirilgan,  ya’ni  50  ta  tasviri  chizilib 
qoladi,  (3-  rasm).  Kuzatish  natijasida  bajarilgan  massiv  to‘g‘ri  deb  topilsa,  kichik  «Massiv» 
darchasidagi «Prinyat»-qabul qilmoq tugmasi yuklanib, to‘g‘ri to‘rtburchak soha-«Pryamougolnыy 
massiv»  ekranda  bajariladi,  (4-rasm).  Shunda,  kichik  «Massiv»  darchasi  ham  ekrandan  yo‘qolib 
qoladi,. 
  
    
 
                      3- rasm                                                                    4- rasm