Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti «biologiya» kafedrasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT VILOYATI CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI TABIIY FANLAR FAKULTETI FAKULTETI
«BIOLOGIYA» KAFEDRASI

“BOTANIKA” fanidan

KURS ISHI
Mavzu: Hujayraning kimyoviy tarkibi

«Himoyaga tavsiya etildi» Kafedra mudiri:_______________ Ilmiy daraja va unvoni _______ _______________ imzo F.I.Sh. ____________ Sana (kun, oy, yil) Kafedraning_______ ________ kun oy yildagi №______ sonli bayonnomasi. ______________ ________yilda «_____________________________» himoya qildi yoki himoya qila olmadi yozuvi yoziladi

«Biologiya o‘qitish metodikasi» ta’lim yo‘nalishi Sirtqi ta’lim shakli «20/2» guruh talabasi ______________ imzo Yusupov Bobur Mustafoqul o‘g‘li tomonidan bajarilgan kurs ishi. Ilmiy rahbar: _____________________ ilmiy daraja va unvoni ______ Z.Qosimov Imzo ______ U.Qodirov Imzo

Chirchiq - 2022

Mavzu: Hujayraning kimyoviy tarkibi

MUNDARIJA:
Kirish
1. Hujayraning tuzilishi
2. Hujayraning kimyoviy tarkibi
3. Xromosomaning kimyoviy tarkibi
4. Hujayra komponentlari
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish
Tirik xujayra o‘z tarkibini murakkabligi va tuzilishi bilan xarakterlanadi. Xujayra tarkibiga kiradigan biomolekulalarning tuzilishi, ularni xujayra xayotidagi roli, biomolekulalarni sintezi va parchalanishi, ularni Metobolizmini o‘rganish juda muxim axamiyatga egadir.
Barcha organizmlarning xujayralarida to‘xtovsiz kimyoviy jarayonlar sodir bo‘lib turadi. Xujayra tarkibidagi birikmalar plastik va energetik moddalarga bo‘linadi. Plastik moddalarga oqsillar, nuklein kislotalar kiradi. Oqsillar xujayrani qurilish materiali, nuklein kislotalar esa oqsil va boshqa moddalarni sintezlanishida, ularning sifati va miqdorini boshqarishda, xujayrani ko‘payishida nael i y belgilarni uzatilishida kerakli bo‘lgan maolumot bilan taominlaydi. Uglevodlar va lipidlar xujayrada kechadigan sintez reaksiyalarini energiya bilan ta’minlaydi.
Xujayrada kechadigan barcha-reaksiyalar fermentativ reaksiyalardir. Fermentning o‘zi maxsus oqsillardan iborat. Xujayrada kechadigan xar qanday biologik xodisada molekulalar kimyoviy o‘zgarishga uchrab, uning asosida oqsillar turadi, yaoni u xujayrani xam qurilish materiali va umumiy katalizatoridir.
Xujayrada 27 xil element aniqlangan. Ulardan S, N, O va vodorod tirik organizmning massasini 28%ni tashkil etadi. Masalan, N-60, 3,0-25,5%, S-10,5-2,42%dir. Shuningdek boshqa elementlar Na-0,73%, Sa-0,226%, R-0,134, S-0,132% va x.k. Ulardan tashqari K, CI, Mg, Fe, Cu, Zn, Co, I, Mo, V, Ni, Cr, F, Se, Si, V xam mavjud. Xujayra va to‘qimalardagi 1%ni YuOOqismidan kam uchraydigan elementlarni mikroelementlar deb aytiladi. Lekin ularning xar biri xujayrada moddalar almashinishida muxim roli bor.
Tirik tabiat o‘ziga xos elementlar tarkibiga ega bo‘lib ular organizmdagi birikmalarda namoyon bo‘ladi. Demak tirik organizmlar o‘ziga xos murakkab molekulalarni xosil qilib jonsiz tabiatdan farq qiladi.