Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar kafedrasi p. Mirxamidova, X. S. Nurmetov

Pentozalarning anilin bilan reaksiyasi. 

Reaktivlar. 1. Riboza, arabinozaning 1-

2%  li  eritmasi.  2.  Anilin.  (S

6

  H

5

  NH).  3.  Sirka  kislo-tasi.  4.  Konsentrlangan  xlorid 

kislotasi. 

Ishning  borishi.

 

Probirkaga  2ml  pentoza  eritmasi  va  shuncha  hajmda 

konsentrlangan  xlorid  kislotasidan  solinadi,  so’ngra  extiyotkorlik  bilan    qaynaguncha 

qizdiriladi. Sovugandan keyin unga 1ml anilin va 1ml sirka kislotasi qo’shiladi. Eritma 

qizil rangga kiradi. 

Pentozalarni  orsion  bilan  reaksiyasi.

  Reaktivlar.  1.  Pentozalarning  1-2%  li 

eritmasi. Orsion  reaktivi: 0,25g  orsion 125ml  30%  li xlorid kislotasida  eritiladi va shu 

eritmaga 1ml 10% li temir xlorid eritmasidan qo’shiladi. Eritma qorong’i oynali idishda 

saqlanadi. 

Ishning  borishi.

 

Probirkaga    1-2  ml  orsion  reaktivi  solib,  qaynaguncha 

qizdiriladi va 4-5 tomchi pentoza eritmasi qo’shiladi, natijada ko’k  rang paydo bo’ladi. 

 

Disaxaridlar 

Disaxaridlar ikkita  monosaxarid  molekulasidan  bir  molekula  suv  ajralib  chiqishi 

natijasida hosil bo’ladi. Disaxaridlarning umumiy formulasi- C

12

H

22

O

11

. Disaxaridlarga: 

saxaroza, laktoza, maltoza, sellobioza kiradi.  

Saxaroza  molekulasining  tashkil  qilgan  monosaxaridlar  o’zaro  1,  2  bog’  orqali 

birikkan.  Unda  erkin  glyukozid  gidroksil  guruh  yo’q.  shuning  uchun  u  Trommer 

reaksiyasini hosil qilmaydi. 

Feling  suyuqliligini  qaytarmaydi.  Saxaraza  kislota  bilan  qizdirilsa  yoki  unga 

saxaraza fermenti ta’sir ettirilsa, glyukoza va fruktozagacha parchalanadi. 

 

       

CH2 OH 

                          H     

5

C                                          HOH 2 C                                        H 

        4c 

OH 

H          

1

C – O – C

4

  

C

 

                 OH         

H 

OH 

CH2OH 

                 

3

C 

C

2

                                       

3

 C                      C

2 

 

H                                     OH                                          OH                      H