Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT VILOYATI
CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
TABIIY FANLAR FAKULTETI
70110901- ANIQ VA TABIIY FANLARNI
O’QITISH METODIKASI (BIOLOGIYA)
MUTAXASSISLIGI BO’YICHA

1-KURS MAGISTRANTI
FAYZULLAYEVA ELMIRA HAMRAJON QIZINING
ANTROPOLOGIYA FANIDAN QOLDIRGAN DARS SOATLARINI QAYTA
TOPSHIRISH REFERATI

MAVZU: ARXANTROPLAR, PALEANTROP VA NEANTROPLAR
Reja:

1. 
   •Arxantroplar
   
2. 
   •Neandertal odamlar
   
3. 
   •Geydelberg odamlar
   
4. 
   •Kramanyonlar
   
5. 
   •O’zbekistondan topilgan arxeologik manbalar.
   

Odamning tarixiy taraqqiyoti

• 
  Arxantroplar
  
• 
  Paleontroplar
  
• 
  Neoantroplar
  

Arxantroplar

• 
  Pitekantrop
  
• 
  Sinantrop
  

Arxantroplar
Arxantrop yig'ma tushuncha bo'lib unga qadimgi odamlar pitekantroplar, sinantroplar va Homo erectus kiradi. Ko'p turga ega bo'lgan avstralopiteklarning bir tarmog'i keyinchalik progressiv rivojlanib, qurol yasash qobiliyatiga ega bo'lgan. Bu xodisa tik yurish, miyaning yanada rivojlanishi natijasida amalga oshgan. CHamasi, bu davrda o'tdan xam foydalanilgan. Bundan tahminan 2000000—1500000 yil muqaddam bunday progressiv formalar Afrika, Janubi-Markaziy va JanubiSHarqiy Osiyo bo'ylab tarqalib, ularning aloxidalashgan bir qancha guruxlari paydo bo'lgan.
Pitekantrop Bo’yi 170 sm, Miya hajmi 900- 1100 sm3, Peshonasi qiya, Jag’ oldinga bo’rtib chiqqan. Sinantrop Bo’yi 150-160 sm Miya hajmi 850- 1250 sm3 Qosh usti suyagi bo’rtib chiqqan Tishlari yirik.

Paleoantroplar

• 
  Neandertal
  
• 
  Gedelberg
  

Neandertal
Yevropa, Afrika, Old Osiyo, O'rta, Markaziy, SHarqiy Osiyo, Indoneziyaning 400 dan ortiq joyida bundan 200000—40000 yil oldin yashagan va tuzilishiga ko'ra eng qadimgi odam xamda xozirgi zamon odami o'rtasida oraliq forma xisoblangan. Bu odamlarning barchasi neandertal odami nomi bilan yuritilgandi. Neandertal odamining suyagi — Kiyik-koba g'oridan, O'zbekistondagi Surhondaryo oblastining Boysun tog'idagi Teshiktoshdan topilgan. Ularning Yevropa, Afrika, Old Osiyo, O'rta, Markaziy, SHarqiy Osiyo, Indoneziyaning 400 dan ortiq joyida bundan 200000—40000 yil oldin yashagan va tuzilishiga ko'ra eng qadimgi odam xamda xozirgi zamon odami o'rtasida oraliq forma xisoblangan. Bu odamlarning barchasi neandertal odami nomi bilan yuritilgandi. Neandertal odamining suyagi — Kiyik-koba g'oridan, O'zbekistondagi Surhondaryo oblastining Boysun tog'idagi Teshiktoshdan topilgan. Ularning qazilma suyaklari bilan birga tosh qurollar, gulhan qoldiqlari, o'ldirilgan xayvonlar suyagi xam topilgan.

Neandertal odamining bo'yi 155—160 sm bo'lib, bukchayib yurgan, peshonasi tor, bir oz nishab bo'lgan. Uning pastki jag' suyaklari ko'proq odamnikiga o‘xshash, biroq iyak suyaklari oldinga bo’rtib chiqqan, qo'llari xozirgi odamlarnikiga nisbatan rivojlangan. Bosh miyasining xajmi 1450 sm3 ga teng. Neandertal odamlari to'rtlamchi davrdagi muzlik davrining eng og'ir sharoitlarida yashagan. Ular o't (olov) ni saqlashnigina emas, xatto ikkita yog'ochni bir-biriga ishqab o't chiqarishni xam bilgan va shu bilan o'zlari yashayotgan g'orlarni isitgan.

Neandertallar yirik hayvon go'shtini yegan, terisini yopinib yurib, sovuqdan saqlangan. Neandertallar tafakkuri ancha rivojlanganligini ular yasagan qurollardan bilish mumkin. Topilgan qurollarda sinantroplarning oddiy qurollariga qaraganda ancha pishiq ishlov berilganligini ko'rsatuvchi izlar saqlanib qolgan. Tosh qurollar orasida ayniqsa uchi qirrali tosh qurol, dastali chopqi, qirg'ichlar ko'p uchraydi. Shubxasiz, neandertallar huddi sinantroplarga o‘xshash tosh qurollardan tashqari, nayzalarni ham ishlatgan. Jamoa bo'lib yashash neandertallar hayotida hal qiluvchi axamiyatga ega bo'lgan. Yashash uchun kurashda yaxshi ov qiladigan va o'zini oziq bilan ta'minlaydigan jamoalar g'olib kelgan.