Toshkent Tibbiyot Akademiyasi “Tibbiy va biologik kimyo” kafedrasi

Toshkent Tibbiyot Akademiyasi

“Tibbiy va biologik kimyo” kafedrasi

Tibbiy kimyo fani

Mavzu: Nukleozidlar. Nukleotidlar. Nukleozidpolifosfatlar. Nuklein kislotalar. RNK va DNK.

Tuzuvchi: Abdullayeva M.T.

Talabalar nuklein kislotalar, nukleozidlar, nukleozid polifosfatlatlar ularning opganizmdagi bajaradigan vazifasi, tuzilishi, hossalari haqida umumiy tushinchaga ega bo’ladilar.
Molekulyar massasi 25 mingdan 1 boʼlgan nukleotid nomli monomer birligidan polikondensatsiyalanish reaktsiyasi natijasida xosil boʼlgan yuqorimolekulyar birikmalar nuklein kislotalar deyiladi. Tarkibidagi mononukleotidni uchta tuzilish birligidan biri - pentozaning tabiatiga koʼra ular ribonuklein kislota (RNK) va dezoksiribonuklein kislota (DNK) turlariga boʼlinadi.
Nucleon kislotalar (lot. nucleus – yadro)molekulyar organik birikmalar, yuqori–biopolimerlar boʼlib. Nuklein DNK RNK kislotalar barcha tиirik va organizmlarning hujayrasida mavjud va irsiy uni axborotni saqlash, uzatish amalga oshirish kabi muhim vazifalarni bajaradi.
NK
DNK
RNK
ADENIN
GUANIN
SITOZIN
TIMIN
DEZEKSIRIBOZA
FOSFAT KISLOTA
ADENIN
GUANIN
SITOZIN URATSIL
RIBOZA
FOSFAT KISLOTA
Nukleozid - bu nuklein asoslari deb nomlanuvchi pirimidin yoki purin xosilalari boʼlgan geteroxalqali birikma va pentoza molekulasidan xosil boʼlgan N-glikozid turidagi birikmadir.
Nukleozidlarni xosil qilishda pirimidin xosilalaridan – uratsil, timin va sitozin, purin xosilalaridan – adenin va guanin qatnashadi.
Ular fiziologik sharoitda faqat laktam va amin shakllarida mavjud boʼladi.
Purin
Pirimidin
Timin, Т
Sitozin, S
Adenin, А
Guanin, G
DNK
Purin
Pirimidin
Тимин, Т
Sitozin, S
Adenin, А
Guanin, G
RNK
Uratsil, U