Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy pedagogika fakulteti

D.Bromleyning tasnifi boshqalarnikiga mutlaqo o‘xshamaydi, chunki unda shaxsning rivojlanishi muayyan davrlarga va bosqichlarga ajratilgan: birinchi davr - ona qornidagi muddatni o‘z ichiga qamrab oladi (zigota-embrion-homila-tug‘ilish), ikkinchi davr (bolalik): a) go‘daklik - tug‘ilgandan to 18 oylikgacha, b) maktabgacha bosqichdan oldingi davr - 19 oylikdan to 5 yoshgacha, v) maktab bolalik - 5 yoshdan 11-13 yoshgacha, uchinchi davr (o‘spirinlik) - 1) ilk o‘spirinlik - 11 yoshdan to 15 yoshgacha, 2) o‘spirinlik - 15 yoshdan to 21 yoshgacha, to‘rtinchi davr (yetuklik) - 1) ilk yetuklik davri - 21 yoshdan to 25 yoshgacha, 2) o‘rta yetuklik davri - 25 yoshdan to 40 yoshgacha, 3) yetuklikning so‘nggi bosqichi - 40 yoshdan to 55 yoshgacha, beshinchi davr (qarilik) - 1) istefo bosqichi - 55 yoshdan to 65 yoshgacha, 2) qarilik bosqichi - 65 yoshdan to 75 yoshgacha, 3) eng keksalik davri - 76 yoshdan to cheksizlikkacha.

Shunday qilib, biz chet el psixologiyasida shaxs rivojlanishining yo‘nalishlari va nazariyalarini qisqacha sharhlab o‘tdik. Qilingan tahlillardan ko‘rinib turibdiki, Evropa mamlakatlari va AQSH psixologlari orasida bu sohada bitta umumiy nazariya hali ishlab chiqilmagan. Buning bosh sababi shaxsning tuzilishi, uning shakllanish qonuniyatlari, uning kamolotida ob’ektiv va sub’ektiv ta’sirlarning roli, mikro va makromuhitning ta’siri, rivojlanishning tayanch manbalari bo‘yicha umumiylikning yo‘qligi, aniq metodologiyaga va ilmiy platformaga asoslanmaganlikdir.