Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy pedagogika fakulteti

Proprioretseptiv sezgilar

Introretseptiv sezgilar bilan bir qatorda boshqa sezgi organlari ham mavjud. Bu proprioretseptorlar tizimidir, ular harakat, muskul to‘qimalari signallarini qabul qilish imkoniyatini beradi.

Bizning muskul, bo‘g‘in to‘qimalarimizda sezuvchan nerv to‘qimalari mavjud, ular bizning muskullarimiz haqidagi ma’lumotlarni beradi.

Ko‘p vaqtlar davomida harakatni amalga oshirish uchun efferent harakat qo‘zg‘atuvchilarining o‘zi kifoya qiladi, degan fikr mavjud edi. N.A.Bernshteyn umrining ko‘p qismini harakatni o‘rganishga bag‘ishladi, uning tadqiqotlarida ko‘rsatishicha harakat apparati murakkab tuzilgan, uni harakatga keltirish uchun efferent impulsning o‘zi kifoya qilmaydi. Ixtiyoriy harakatni boshqarish uchun proprioretseptorlardan keluvchi afferent signallarni mustahkamlash kerak, bo‘g‘imlarning harakatlari esa bevosita shu retseptorlarga bog‘liqdir.

Interoretseptorlar ichki gemostazisning organi hisoblanadi, proprioretseptorlar tashqi gemostazisning organi hisoblanadi. Interoretseptorlar organizmdagi moddalar almashinuvini nazorat qiladi, proprioretseptorlar harakatlarni koordinatsiya qiladi va koordinatsiya apparatini nazorat qiladi.