Toshkent tibbiyot akademiyasi termiz filiali

DOZALAR VA O’LCHOV BIRLIKLARI
Doza – bu dori moddalarining organizmga bir marotaba kiritiladigan, ma’lum farmakologik ta’sirni yuzaga keltiruvchi miqdoridir.
Dozaning quyidagi turlari mavjud:

• 
  Bir martalik doza (Dosis pro dosi)
  
• 
  Sutkalik doza (Dosis pro die)
  
• 
  Kurslik doza (Dosis pro curso)
  

Ushbu dozalarning har biri o’rtacha terapevtik, yuqori terapevtik va minimal (bo’sag’a) dozalariga bo’linadi.
Shuningdek,

• 
  O‘lim rivojlantiruvchi doza (Dosis letalis)
  
• 
  Zaharli yoki toksik doza (Dosis toxica)
  
• 
  Maksimal yoki yuqori doza (Dosis maxima - Md)
  
• 
  Terapevtik yoki o‘rtacha doza (Dosis terapevtica - td)
  
• 
  Minimal, yoki bo’sag’a dozasi (Dosis minima - md)
  

Terapevtik doza – bu balog‘at yoshiga (24 yosh) yetgan, vazni 70 kg bo’lgan shaxsga bir marta qabul qilish uchun beriladigan dori miqdori bo‘lib, u maksimal dozani 2 yoki 3 ga bo‘lish orqali topiladi:
td = Md / 2 yoki 3
Bolalar uchun terapevtik dozani hisoblash:

1. 
   Kattalar uchun terapevtik dozadan bolaning yoshini inobatga olib hisoblanadi:
   

td _bola = td _katta x Y _{bola yoshi} / 24
2). Kattalar uchun terapevtik dozadan bolaning vaznini inobatga olib hisoblanadi:
td _bola = td _katta x V _{bola vazni} / 70
Keksa yoshdagi bemorlarga kattalarga berladigan dori miqdorining 3/4 yoki 1/2 qismi beriladi.
Izoh: mazkur formulalarda td – terapevtik doza, Md – maksimal doza, Y_{bola yoshi} – bolaning yoshi, 24 – kattalar bilan bolalar orasidagi chegaraviy yosh, V_bola – bolaning vazni, 70 – kattalarning o’rtacha vazni.
Resepturada og’irlik o’lchov birligi sifatida 1 gramm qabul qilingan, ya’ni 1 sm³ distillangan suvning 4°C haroratdagi o’g’irligi.
Dori moddalarini dozalashda bir grammdan kichik miqdorlardan foydalanishga to’g’ri keladi. Reseptda gramm va uning ulushlari quyidagicha yoziladi:

Og’irlik ulushlari	Reseptda dozaninng ifodalanishi	Og’irlik o’lchovi birliklari	Qisqartmasi
1	1,0