|
V. O‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tishning o‘ziga xos yo‘li.
Ma'lumki;bozor iqtisodiyotiga o‘tishning umumjaxon voqyeasiga aylanishi XX asrning muxim belgisidir. Insoniyat tajribasi shuni ko‘rsatadiki bozor iqtisodiyoti bir qator muammolarni, xususan:
1)muttasil ravishda ishlab chiqarishni ustirib, tukinchilikni taminlash.
2)Tejamli xo‘jalik yuritib, barcha resurslardan oqilona foydalanish.
3)Ommaviy farovonlikni taminlash
4)Mazmuni yoki shaklidan kat'iy nazar xalol va samarali mexnatning kadriga yetish.
5)Umuminsoniy ijtimoiy adolat tamoyillarini xayotga tadbiq etish va boshqalarni samarali xal eta oladi.
Bozor iqtisodiyotining tamoyillari, qonun-koidadari umuminsoniy, ammo boradigan marra bir xil bo‘lsada uning yo‘llari xar xildir.
O‘zbekiston oldida ikki strategik- istikbolda ko‘zlangan vazifa turadi. Uning biri- mustaqillikning iqtisodiy poydevorini yaratish. Ikkinchisi- bozro iqtisodiyotiga o‘tish. Iqtisodiy mustaqillikka bozor mexanizmi orqali erishiladi, lekin uning O‘zbekistonda shakllanishi o‘ziga xos yo‘l bilan yuz bermokda. Bu yo‘l bozor iqtisodiyotining umumiy tomonlarini etirof etgan xolda, O‘zbekistonning milliy xususiyatlarini xisobga oladi. Bu xususiyatlar qo‘yidagilardir:
1)O‘zbekiston iqtisodiyoti kam rivojlangan bo‘lsada, uning ishonchli, saloxiyati bor.
2)O‘zbekiston tabiiy va mexnat resurslariga boy diyor, uning saxiy yeri va menatkash xalqi bor.
3)Respublikamiz axolisining o‘sish suratlari jadal, shu boisdan mexnat resurslari tez ortib boradi.
4)O‘zbekiston iqtisodiyotida kishlok xo‘jaligining o‘rni katta. Shu boisdan axolining katta qismi (60%) kishlok joylarida istikomat qiladi.
5)O‘zbekiston iqtisodiy sivilizatsiyaga mansub mamlakat. Bu yerda Sharqona iqtisodiy xo‘jaliklar, ota-bobolardan meros kolgan xo‘jalik yuritish usullari bor.
Bu xususiyatlar O‘zbekistonda bozor iqtisodiyoti sari borish yo‘lini tiklash uchun asos bo‘ldi. Bu yo‘l jaxon tajribasiga tayangan xolda, ammo mamlakatimizning mildiy manfaatini undagi real sharoitlarini xisobga olgan xolda bozor iqtisodiyotiga o‘tishni bildiradi.
Bu yo‘l bozor iqtisodiyotiga inqilobiy sakrashlarsiz, ijtimoiy larzalarsiz, tinchlik va xotirjamlik sharoitida,xalqni ijtimoiy ximoya qilish orqali sekin- asta, bosqichma-bosqich o‘tishini taminlaydi.
Prezidentimiz I.A.Karimov ta'kidlaganidek: «Bizning kat'iy nuktaiy nazarimiz jaxon tajribasi va o‘z amaliyotimizdan olingan jamiyki foydali tajribalarni rad etmagan xolda, o‘zimizning ijtimoiy- iqtisodiy taraqqiyot yo‘limizni tanlay olishdan iborat.
O‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tishning o‘ziga xos yo‘li, Respublikamiz Prezidenti I.A.Karimov tomonidan olg‘a surilgan besh tamoyilda ifodalab berildi:
I. - iqtisodiyot siyosatdan ustuvor bo‘lishi va buning uchun iqtisodiyot mafkuradan xoli qilinishidir.
II. - davlat bosh isloxatchi bo‘lishi kerak. Bu tamoyil bozor iqtisodiyotiga o‘tish tartibsiz ravishda, o‘zbilarchilik asosida emas, balki davlat raxbarligada amalga oshiriladigan isloxatlar orqali yuz berishini bildiradi.
III. - qonunlar va ularga amal qilinishining ustuvorligini taminlash. Bu tomoyil bozor iqtisodiyotiga o‘tish tartibli ravishda, xammaning keng jamoatchilik ishtiroqida ishlab chikkan davlat qonunlariga so‘zsiz rioya etishi orqali borishini bildiridi.
IV faol ijtimoiy siyosat yuritish. Bu iqtisodiyotga kuchli ta'sir eta oladigan, xalqning ijtimoiy ximoyasini, uning faolligini ta'minlaydigan, ijtimoiy adolatni yuzaga chiqaradigan siyosatni olib borishni anglatadi.
V. - bozor iqtisodiyotiga sekin- asta, bosqichma-bosqich o‘tish. Bu tamoyil chuqur iqtisodiy isloxatlarni shoshilmasdan, sobikkadamlik bilan amalga oshirishni talab etadi.
Mamlakatimiz Prezidenti I.A.Karimov ta'kidlaganidek: “Bizning bozor munosabatlariga o‘tish modelimiz respublikaning o‘ziga xos sharoitlari va xususiyatlari, an'analar, urf-odatlar, turmush tarzini xar tomonlama xisobga olishga, utmishdagi iqtisodiy bir yoklama, beso‘naqay rivojlanishining mudxish merosiga barxam berishga asoslanadi”.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
