Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

2.4.Motoo‟qchi batalyon (vzvod) tomonidan olib boriladigan tarqoq (joyli) 
mudofaa jangining o„ziga xos xususiyatlari 
Tarqoq (joyli) mudofaa tajovuzning boshlang„ich davrida bo„lganidek 
kelgusi jangovar harakatlarni olib borish mobaynida ham qo„llanishi mumkin. 
Tarqoq (joyli) mudofaani tuzishning o„ziga xos xususiyati shundan iboratki, bunda 
umumiy holdagi brigadaning mudofaa doirasi singari motoo‟qchi batalyonlar 
mudofaa hududlari va vzvodlar tayanch punktlarining o„lchamlari front bo„ylab 
hamda ichki sarhadlar tomon mudofaa jangini olib borishning klassik 
shakllaridagidan ancha katta bo„ladi. 
Tarqoq mudofaani tashkillashtirish vaqtida motoo‟qchi batalyonga 
(vzvodga), brigada komandiri tomonidan jangovar vazifa belgilangandan so„ng 
avval mas'uliyatga biriktirilgan zonalar tayinlanadi, keyin esa bajarilayotgan 
vazifalar hamda yuzaga kelayotgan vaziyatdan kelib chiqqan holda ularda 
bo„linmalar egallaydigan pozitsiyalar va mudofaa hududlari (tayanch punktlari) 
ko„rsatiladi.
Mas'uliyatga 
biriktirilgan 
zonadagi 
motoo‟qchi 
batalyon (vzvod) 
mudofaasini tuzish, qoidaga ko„ra, quyidagilardan iborat bo„ladi: jangovar tartib; 
mudofaa pozitsiyalari, tayanch punktlari va o„t ochish pozitsiyalarining tizimi; o„t 
ochish tizimi; muhandislik to„siqlari tizimi; brigadaning tankka qarshi va havo 
hujumidan mudofaa, shuningdek, dushmanning havo desanti va razvedka-
qo„poruvchilik guruhlariga qarshi kurash tizimining tarkibidagi elementlar.

---

96 
3

---

97 
Tarqoq (joyli) mudofaaning tuzilishi quyidagilarni ta'minlashi kerak: 
mudofaa jangini pozitsion va manyovrli shakllarini birgalikda olib borishni; 
dushmanga o„z irodasini o„tkazish maqsadida asosiy sa'y-harakatlarni jamlashdagi 
moslashuvchanlik; dushmanning muntazam armiya tuzulmalari hamda keng front 
bo„ylab avtonom tarzda harakat qiluvchi xalqaro terrorchilik va ekstremistik 
tashkilotlar qurolli tuzulmalarining jangovar otryadlariga qarshi tura olish 
qobiliyati; hujum qilayotgan (faol harakat qilayotgan) dushman jangovar 
tartibining elementlari, front orti ob'ektlari va kommunikatsiyalariga samarali ta'sir 
ko„rsatish imkoniyati.
Tarqoq (joyli) mudofaani olib borish vaqtida motoo‟qchi batalyonning 
jangovar tartibi, odatda, kuchaytirilgan rezerv va zirhli guruhni, shuningdek, olovli 
pistirmalar qo„yish uchun kuch va vositalarni ajratgan holda bir eshelonli qilib 
quriladi.
Vaziyatning o„zgarishlariga o„z vaqtida munosabat bildirish maqsadida 
Motoo‟qchi batalyon rezervi, qoidaga ko„ra, uning jangovar tartibi markazida 
joylashadi yoki qismlarga bo„linib bir nechta hududlarga joylashtiriladi. 
Zirhli guruh ko„rsatilgan hududda birinchi eshelondagi bo„linmalar jangovar 
tartibining orqasida jamlanadi, olovli pistirma uchun ajratilgan kuch va vositalar 
esa dushmanning harakatlanish ehtimoli bo„lgan yo„nalishdagi tayinlangan 
pozitsiyani oldindan egallaydi.
Motoo‟qchi batalyon birinchi eshelonining tarkibiga, odatda, vzvod taktik 
guruhlari (kuchaytirilgan vzvodlar), vzvod birinchi eshelonining tarkibiga esa 
kuchaytirilgan jangovar (tankchi) guruhlar kiritiladi. Vzvod taktik guruhlari 
(kuchaytirilgan vzvodlar) o„rtasidagi ochiq joylar vaziyat sharoitlari va 
komandirning qaroridan kelib chiqqan holda