Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

Xaritada nishonni ko „rsatish. 
Nishon ko„rsatish vazifasi, topilgan nishonlarni joylashgan yerini 
ko„rsatish va aniqlashdan iboratdir. Nishonlarni joylashuvini aniqlash uslubiga 
ko„ra, nishon ko„rsatishni to„g„ri burchakli koordinatalarda, shartli chiziqdan, 
kilometrli to„r katagi bo„yicha farq qiladi.
Kilometrli to„r katagi bo„yicha nishon ko„rsatishda, nishon joylashgan 
katakni ko„rsatish kifoya qiladi. 
Katak kilometrlar chizig„i belgilari raqami bilan ko„rsatiladi, uning 
kesishmasidan, janubiy –g„arbiy (pastki chap) burchak tashkil bo„ladi.
Oldin yotiq chiziqda yozilgan (xarita chegarasining sharqiy yoki g„arbiy 
tomonidagi) ikkita son, ya‟ni X koordinatasi, so„ng esa tik chiziqda yozilgan 
(xarita chegarasining shimoliy yoki janubiy tomonidagi) ikkita son, ya‟ni Y 
koordinatasi aytiladi.
Shu bilan bir qatorda, sonlarni X va Y larga bo„lmagan holda birgalikda 
yoziladi va o„qiladi. Masalan, nishon - aholi yashash maskani, 0512 (nol besh 
o„n ikki). 
Kilometr to„rining kvadratida nishon ko„rsatish. 
To„g„ri burchakli va geografik koordinatalardan, orientirdan 
«ulitka» bo„yicha nishon ko„rsatish. 
Agar nishon joylashuvini katakda aniqlash kerak bo„lsa, har biri, birinchi 
navbatda harflar bilan, ikkinchi navbatda sonlar bilan tasvirlangan katakni 4 
yoki 9 bo„lakka hayolan bo„lish kerak.

---

373 
Bunday hollarda katak ichida joylashgan nishonni joylashuvini aniqlash 
uchun, nishon joylashgan katakni harfini va sonini qo„shib aytish kerak. 
Masalan, nishon - aholi yashash maskani (0512 – B) yoki (0512 – 3).
Shartli chiziqlarda nishon ko„rsatish asosan jangovar texnikada 
harakatlanishda qo„llaniladi. 
Bunday holda xaritada harakat yo„nalishi bo„yicha ikkita nuqta tanlanadi 
va ularni tutashtirgan to„g„ri chiziqqa nisbatan nishon ko„rsatish olib boriladi. 
Bu chiziq harf bilan belgilanadi va santimetr bo„laklariga bo„lib, noldan 
boshlab raqamlab chiqiladi. 
Nishon ko„rsatgichida, chiziqni shartli nomlanishi, keyin birinchi 
bo„lakdagi santimetr va millimetr soni, chapga (yoki o„ngga) yo„nalishi va 
ikkinchi bo„lak uzunligi aytiladi. Masalan, to„g„ri AC chizig„i, besh, yetti; 
o„ngga nol, olti – KM.
Shartli chiziqdan nishon ko„rsatish quyidagicha bajarilishi ham mumkin, 
belgilangan chiziqdan burchak bo„yicha nishon yo„nalishini, nishongacha 
masofani ko„rsatish, masalan, «To„g„ri AC chiziq, o„ngga 3 – 40, 1200 – 
pulemyot». 
39-rasm.Shartli chiziqdan nishon ko„rsatish.