Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

Xarita bo„yicha kuzatuv, yashirinish va o„q otish sharoitlarini
o„rganish.
Kuzatuv sharoitini o„rganish joylarini qulay bo„lgan nuqtalaridan 
harakatlar maydonini (hududini) ko„rinish darajasini, yashirinish sharoitini 
o„rganishda esa yer usti kuzatuv maskani va havodan aniqlash maqsadiga ega. 
Kuzatish va yashirinish sharoiti relyef xususiyatiga, undagi o„simlik qoplami va 
aholi yashash maskani soniga bog„liq. Relyef qancha kesishgan bo„lsa, unda 
daraxtlar va butazorlar, har xil turdagi qurilmalar shuncha ko„p bo„ladi, shunga 
qaramay kuzatuv sharoiti qulayroq bo„ladi. Kuzatish va yashirinish sharoitini 
o„rganish natijasida xaritada quyidagilarni belgilash mumkin:
joylarni yaxshi ko„rinishini ta‟minlovchi maskanlar;
alohida yo„nalish yoki berilgan bo„laklar bo„yicha joylarni ko„rikdan 
o„tkazish; 
tabiiy ko„rinishni, yer osti va havo kuzatuvidan bo„linmalarni va texnikani 
yashiringanligini, alohida maydonlarni (mahalliy jismlarni) yashirinish hajmini.
Xaritani o„qish yo„li bilan yashirinish sharoitini aniqlash imkonini 
beruvchi bunday inshootlarni xususiyatlari xaritada juda batafsil beriladi. 
Alohida hollarda, masalan, agar inshoot (o„rmonni, bog„ni) maydonini aniqlash 
kerak bo„lsa, hisob – kitob ishlari olib borilishi mumkin. Agar o„rganilayotgan 
hudud (maydon) katta bo„lmasa va unda ko„rinishni chegaralashi mumkin 

---

359 
bo„lgan mahalliy jismlar kam bo„lsa, kuzatish sharoitini ko„z bilan xaritada 
baholanadi. Qolgan hollarda yer usti kuzatuv maskanlaridan ko„rinmaydigan 
alohida inshootlarni va joydagi maydon chegaralarini ko„rinishini aniqlash 
maxsus hisob-kitobni va qurilmalarni talab qiladi. Xaritada bu joydagi 
qurilmalarni o„zaro ko„rinishi va ko„rinmas joylarni aniqlash yo„li bilan 
bajariladi.