Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

Xaritalar masshtablari. 
Biron-bir kartografik to„r chizilganda, tasvirlanishi kerak bo„lgan hudud 
dastlab tuzilayotgan xarita masshtabidagi globus yuzasiga tushirilgan deb faraz 
qilinadi. So„ngra bu globus ma‟lum matematik usul, ya‟ni kartografik proektsiya 
asosida tekislikka (qog„ozga) yoyiladi. Shunda proektsiyaning ba‟zi chiziqlarida 
faraz qilingan globus masshtabi saqlanib qoladi. Bu masshtab -bosh masshtab 
deyiladi. Bu masshtab odatda xaritada berilgan bo„ladi. proektsiyaning boshqa 
qismlarida masshtab bosh masshtabdan katta yoki kichik bo„ladi va u xususiy 
masshtab deb yuritiladi. Demak xaritaning masshtabi uning turli joyida turlicha 
bo„ladi. 

---

339 
Topografikxaritaning elementlari bir-biriga chambarchas bog„liqdir. Hozirgi 
vaqtda topografikxaritalar masshtabi 1:10000, 1:25000, 1:50000, 1:100 000, 
1:200 000, 1:500 000, 1:1 000 000 shaklida raqamlanadi.