Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

&.
Nazorat savollari ?. 
1.Noqonuniyqurollangantuzilmalar deb nimani tushunasiz va kimlarni 
manfaatida tashkil etiladi hamda moliyalashtiradi. 
2.Tarkibi kimlardan tuziladi. 
3.Noqonuniyqurollangantuzilmaning 
tarkibidagi 
jangarilar 
qanaqa 
tayyorgarliklardan o‟tiladi. 
4. Jangarilar tomonidan qanaqa taktik usullar qo‟llaniladi. 

---

326 
IV.BOB 
MUHANDISLIK TAYYORGARLIGI 
1. Qo„shinlar pozitsiyasining muhandislik marralarini jihozlash 
Muxandis-sapyorlar 
sektsiyasi 
vazifani 
bajarayotganda 
harakatni 
ta‟minlovchi otryad, to„siqlarni bartaraf qilish guruhi kabi bo„linmalarning 
tarkibida harakatlanishi mumkin, bu bo„linmalardan ajratilgan muhandis 
razvedka dozorining asosini tashkil qilishi mumkin. 
Muxandis-sapyorlar sektsiyasi BTRlarda, razvedka mashinalarida, 
vertolyotlarda yoki piyoda tartibda harakatlanadi, ular kuzatuv va masofa 
o„lchagich asboblari (durbinlar, perisko‟lar, uzoqlikni o„lchagich, ruletka) bilan, 
mina-portlovchi to„siqlarni razvedka qilish vositalari bilanjihozlanadi. 
Harakatni ta‟minlovchi otryad tarkibida harakatlanayotgan sektsiya yer-
joydan o„tishni aniqlash uchun asboblar, fonarlar bilan, suv to„siqlarini razvedka 
qilish uchun esa bundan tashqari gidroaylangichlar (gidrovertushkalar), 
gidrospidometrlar, qutqaruv jiletlari va g„ovvoslarning kiyimlari bilan 
qurollanadilar. 
Sektsiya bir ob‟ektdan ikkinchi ob‟ektga harakatlanadi. Sektsiya 
komandiri radio yoki ko„chma aloqa vositalari orqali vazifaning bajarilishi 
haqida bildiruv beradi. 
Sektsiyaning harakati unga qo„yilgan vazifalarga bog„liq. 
Harakatlanish yo„llarini tayyorlashda va uni soz holda saqlab turishda 
muxandis–sapyorlar sektsiyasi quyidagilarni aniqlashi kerak: yo„lning 
qo‟lamasini va yo„l inshootlarining holatini, to„siqlar va vayronalarning, 
yo„lning zaharlangan uchastkalari bor-yo„qligini, ulardan aylanib o„tishning iloji 
bor-yo„qligini, qurilish materiallarining bor-yo„qligini, sektsiya komandiri 
razvedkaning chizmasini tuzadi, qo„l ostidagilarning harakatini tashkillashtiradi; 
raschyotning ikkita raqami vayronaning (to„siqning) joyini va xarakterini 
aniqlaydi; ikkitasi –yo„lni razvedka qiladilar va to„siqlarni aylanib o„tishni 
belgilaydilar, yer-joydan o„tishni aniqlaydilar; ikkitasi – joyning zaharlanishini 
va qurilish materiallari bor-yo„qligini tekshiradilar. 

---

327 
To„siqlardan o„tishni jihozlayotib, muhandis-sa‟yorlar sektsiyasining 
komandiri uning xarakterini, kengligini aniqlaydi, aylanib o„tsa bo„ladigan joyni 
to‟adi va uni belgilaydilar. To„siqni aylanib o„tishning iloji bo„lmasa, sektsiya 
o„tishni „ortlatish orqali, so„ngra o„tish joyini qo„l usuli bilan tozalab yoki yo„l 
quruvchi texnikalardan foydalanib quradilar. 
Kechuvni qurish va soz holda tutib turishda sektsiya komandiri 
sektsiyaning harakatini boshqaradi: raschyotning ikkita raqami kechuvga 
boradigan yo„lni aniqlaydi, ularni belgilaydi, suvga kirish va chiqish joylarini 
razvedka qiladilar; ikkita boshqa raqamlar daryoning, qirg„oqlarning va daryo 
tubining tavsifini aniqlaydilar; yana ikkitasi yer-joyni radioaktiv zaharlanishini 
va qurilish materiallarining borligini tekshiradilar. 
Suv to„siqlariga kirish va chiqish yo„llarini yo„l qurg„ichlar bo„lmaganda 
sektsiya „ortlatish orqali quradi.