Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

“Porshen”
usuli kunduzgi hordiq (yig„in) hududida yoki vaqtinchalik 
(zaxira) bazada joylashgan dushman qurolli tuzulmalarining jangovar otryadini 
(100 nafargacha) qurshovga olish va yo„q qilish vaqtida qo„llaniladi. Dushmanni 
qurshovga olish va yo„q qilishning mazkur usulini amalga oshirish uchun Maxsus 
operatsiya kuchlari va terrorizmga qarshi kurash bo„linmalarining hujumkor 
vzvodi, artilleriya divizioni (batareyasi), brigadaning razvedka va muhandislik-
sapyor bo„linmalari bilan kuchaytirilgan motoo‟qchi batalyon taktik guruhi jalb 
qilinishi mumkin. 
“Porshen”
rolini, qoidaga ko„ra, motoo‟qchi batalyon zirhli 
guruhi bilan kuchaytirilgan Maxsus operatsiya kuchlari bo„linmasining hujumkor 
vzvodi bajaradi.
“Porshen”
usulida dushmanni qurshovga olish va yo„q qilish quyidagicha 
amalga oshiriladi: motoo„qchi vzvodlar qurshovga olish marralari va 
pozitsiyalarini egallagan holda o„ziga xos “silindrni” hosil qiladilar. Zirhli guruh 
bilan kuchaytirilgan Maxsus operatsiya kuchlari bo„linmasining hujumkor vzvodi 
“porshen”
rolini bajargan holda jangovar vertolyotlarning zarbalari va artilleriya 
olovidan so„ng “silindrning” ichkarisi tomon olg„a harakatlanadi, qurshovga olish 
marralarida joylashgan motoo„qchi vzvodlar esa o„z joyida qoladi.
Hujum qilayotganlar “silindr” ichkarisi tomon harakatlangani sari qurshovga 
oluvchi bo„linmalar hujumkor vzvod ularning oldidan o„tib ketgandan so„ng 
egallab turgan pozitsiyalaridan qo„zg„aladilar va Maxsus operatsiya kuchlari 
bo„linmasi hujumkor vzvodining jangovar tartibi orqasidagi marrani (pozitsiyani) 
qurshovga olishga o„tadilar.
“Qo„shaloq porshen” usuli “Porshen” usulidan shunisi bilan farq qiladiki, 
Maxsus operatsiya kuchlari bo„linmasining hujumkor vzvodi “silindr” ichkarisi 
tomon harakatlangani sari o„ng va chap tomondagi marralar hamda pozitsiyalarda 
qurshovga olib turgan bo„linmalar qo„zg„alib, dushman ustiga hujum qilayotgan 
Maxsus operatsiya kuchlari bo„linmasi hujumkor vzvodining ortidan, zarbadan 
omon chiqishga urinayotgan dushman guruhlarini yo„q qilishga shay holda 
harakatlanib boradilar (jangovar tartibda).

---

238 
U yerdagi dushmanni yo„q qilgandan so„ng qurshovga olish hududini oralab 
chiqish (tozalash) markazda kesishuvchi chiziqlar bo„ylab bitta yo„nalishda yoki 
markazdan har tomonga tarqaydigan yo„nalishlarda, shuningdek, qurshovga 
olingan hududni uchastkalarga bo„lib, ketma-ket ularning har birini ko„rib chiqish 
bilan amalga oshiriladi. Kesishuvchi yo„nalishlar bo„yicha oralab chiqishni 
(tozalashni) olib borish vaqtida hududning tashqi qurshov halqasi xuddi ikkinchi 
to„lqinni hosil qilgandek siqilishi mumkin.
1
7

---

239 
Oralab chiqishni (tozalashni) o„tkazish usullarining variantlari turli tuman 
bo„lishi mumkin hamda harakat qilayotgan bo„linmalar tarkibi, vaziyat sharoitlari 
va tabiiy joy tavsifiga bog„liq bo„ladi.
Oralab chiqishni o„tkazish hamda qurshov hududidagi dushmanning qurolli 
tuzulmalari va boshqa ob'ektlarini yo„q qilish uchun, qoidaga ko„ra, Maxsus 
operatsiyalar kuchlari, terrorizmga qarshi kurash bo„linmalarining hujumkor 
vzvodlari va DXXning maxsus bo„linmalari, shuningdek, maxsus tayyorgarlikdan 
o„tgan motoo„qchi (desant-hujumchi) va razvedka bo„linmalari jalb qilinishi 
mumkin.
Oralab chiqishning sur'ati tabiiy joy, turar joylar, qurilayotgan imoratlar 
hamda boshqa ob'ektlarni sinchiklab ko„zdan kechirib chiqishni ta'minlashi kerak 
bo„lib, u ochiq tabiiy joyda –