Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

1-3 km gacha
bo„lgan uzoqlikka tarkibi 
kuchaytirilgan jangovar guruhdan iborat bosh dozor yuborilib, u qo„riqlash xizmati 
va razvedka funksiyasini bajaradi. Bosh dozor tarkibiga mina izlovchi qurilmalari 
(shchuplari) yoki maxsus tayyorgarlik ko„rgan itlari bor 2-3 nafar sapyor, 
shuningdek, mahalliy aholidan bo„lgan sinalgan yo„l boshlovchilar kiritilishi 
mumkin. Bosh dozor o„zidan ko„rish uzoqligida harakatlanadigan dozor kichik 
guruhini chiqaradi. Xavf tahdid solishi mumkin bo„lgan qanotlar tomon, odatda, 
Motoo‟qchi batalyondan tarkibi jangovar guruhlarning kuchaytirilgan kichik 
guruhlaridan iborat bo„lgan yon tomon dozorlari yuboriladi. Kolonnani orqa 
tomondan tarkibi jangovar guruhgacha bo„lgan front orti dozori qo„riqlaydi. 
Asosiy kuchlar bo„linmalarining kolonnalari ko„rish va o„qli quroldan o„t ochib 
bir-birini himoya qilish uchun yetarli bo„lgan uzoqligida ilgarilab boradi.
Harakatlanish yo„llar bo„ylab, daralarda esa tepaliklarning yonbag„irlari 
bo„ylab (cho„qqilari bo„ylab emas) amalga oshiriladi. Motoo‟qchi batalyonning 
asosiy kuchlari, odatda, harakatlanishni bir tomondan, yon tomon dozorlari esa 
teskari tomondan va qarama-qarshi yonbag„irlar bo„ylab amalga oshiradilar. 
Minalarning o„rnatilganlik ehtimoli bo„lgan joylarda harakatlanish bir kolonnali 
yurish safida sapyorlar tomonidan tekshirilgan yo„nalishlar bo„ylab amalga 
oshiriladi.
Motoo‟qchi batalyon bo„linmalarining jangovar texnikada yo„lga chiqishi 
vaqtida razvedka ortidan tarkibi vzvoddan yoki vzvod taktik guruhi (kuchaytirilgan 
jangovar guruh) bilan harakatni ta‟minlash guruhidan (otryadidan) tashkil topgan 
bosh yurish zastavasi (bosh dozor) harakatlanib boradi.

---

209 
Kolonnani orqa tomondan qo„riqlash uchun eng oxirida borayotgan 
bo„linmadan tarkibi kuchaytirilgan jangovar guruhdan tashkil topgan front orti 
yurish zastavasi ajratiladi.
Vaziyat sharoitlari va tabiiy joyning tavsifidan kelib chiqqan holda xavf 
solishi mumkin bo„lgan qanotlar tomonga yon tomon dozorlari (tarkibi jangovar 
guruhning kichik guruhigacha bo„lgan) yuborilishi mumkin.
Kolonnalarning tuzilishi har qanday holatda ham ularning mustaqil harakat 
qila olishi hamda dushmanning qo„qqisdan uyushtirgan hujumini qaytarishga shay 
turishini ta‟minlashi kerak.
Ko„priklar, yashil o„tloqlar, dovonlar, daralar hamda dushman hujum 
uyushtirishi mumkin bo„lgan boshqa joylarga yaqinlashish vaqtida bosh yurish 
qo„riqlash xizmati jangovar tartibda tizilib ularni egallagan holda xavfli 
uchastkadan o„tishda kolonnaning harakatini ta‟minlaydi, bosh yurish zastavasi 
tarkibidagi harakatlar uchun boshqa bo„linma yuboriladi.
Dushman qurolli tuzulmalari faol harakat qilayotgan hudud orqali 
harakatlanish vaqtida kolonnalarning harakat xavfsizligi, bundan tashqari, harakat 
yo„nalishi bo„ylab ketma-ket yoyilishi mumkin bo„lgan qo„riqlash zastavalari yoki 
blokpostlari, shuningdek, jangovar vertolyotlar kuzatuvi bilan ta‟minlanadi.
Marsh yurishni bajarish mobaynida qo„riqlash zastavalarini qo„yish tartibi 
quyidagicha bo„lishi mumkin. Kolonna yo„lga chiqishining avvalida yo„nalishning 
eng xavfli uchastkalarida tarkibi artilleriya bilan kuchaytirilgan motoo„qchi 
bo„linmalardan tashkil topgan uchtadan kam bo„lmagan sondagi qo„riqlash 
zastavalari qo„yiladi. Har bir zastava uni qo„ygan komandir va bir-biri bilan 
aloqaga ega bo„lishi kerak. Kolonna ikkinchi zastavaning hududiga yetib 
kelgandan so„ng kolonna tarkibidan keyingi zastava ajratilib, u kolonnadan avval 
maksimal tezlikda olg„a boradi va yo„nalishdagi uchinchi zastavadan keyin 
keladigan xavfli uchastkada yoyiladi va hokazo. Kolonna zastava hududidan 
o„tgandan so„ng u yig„iladi va umumiy kolonnaning oxirida harakatni davom 
ettiradi.

---

210 
Zastavalarning (blokpostlarning) oraliq masofasi artilleriya olovi bilan pana 
qila oladigan bo„lishi hamda