Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

4.2. Qo„shinlar ishtirokidagi mudofaa tavsifiga ega maxsus 
harakatlarni amalga oshirish 
Umumqo„shin bo„linmalari tomonidan mudofaa xarakteriga ega qo„shinlar 
ishtirokidagi maxsus harakatlarini olib borishning usullari mazkur yo„nalishda 
(hududda) yuzaga kelayotgan aniq vaziyatni hisobga olgan holda belgilanadi.
Mudofaa xarakteriga ega qo„shinlar ishtirokidagi maxsus harakatlarni 
motoo‟qchi batalyon (vzvod) tomonidan olib borishning asosiy usullari 
quyidagilardan iborat: chegara postlarining mas'uliyatiga biriktirilgan uchastkalarni 
kuchaytirish mobaynida qo„riqlash otryadi (zastavasi), blokpost va nazorat-
o„tkazish punktlari, to„suvchi otryad va rezervlar tarkibida yoki tashkil 
qilinayotgan marralarda (ichki nizo hududining mintaqasini izolyasiyalovchi 
halqalarda) xizmatni o„tash va harakat qilish; o„ta muhim ahamiyatga ega 
(toifalangan) ob'ektlar va kommunikatsiyalarni qo„riqlash va mudofaa qilish 
vaqtida qo„shimcha chiqarib qo„yilayotgan qo„riqlash zastavalari, qorovullar 

---

188 
(postlar), NO„P va blokpostlar tarkibidagi harakatlar; nizo zonasida harbiy va 
boshqa yuklar ortilgan avtomobil kolonnalarini kuzatib borish; dushman qo„ygan 
pistirmalar va uning terrorchilik, qo„poruvchilik harakatlariga qarshilik ko„rsatish.
Umumqo„shin bo„linmalari qurolli mojaroning oldini olish bosqichida 
bo„lgan qo„shinlar ishtirokidagi maxsus harakatlarni olib borish mobaynidagi 
mudofaa xarakteriga ega vazifalarni vaziyatdan kelib chiqqan holda bosqichma-
bosqich bajaradilar. Bunda ular to„liq tarkib bilan yoki bo„linmalarga bo„linib bir 
vaqtning o„zida mas'uliyatga biriktirilgan bir nechta hududlarda (uchastkalarda), 
chegara qo„shinlari va terrorizmga qarshi kurash bo„linmalari bilan yaqindan 
hamkorlik qilib yoki ular uchun zaruriy kuch va vositalar sonini ajratgan holda 
harakat qiladilar.
Motoo‟qchi batalyon (vzvod) mudofaa xarakteriga ega qo„shinlar 
ishtirokidagi maxsus harakatlarni olib borish vaqtidagi jangovar vazifalarni brigada 
tarkibida, mustaqil ravishda, Quruqlik qo„shinlari vertolyot aviatsiyasining madadi 
ostida vzvod yoki kuchaytirilgan jangovar guruhlarga bo„lingan holda bajarishi 
mumkin.
Vaziyatdagi sharoitlar, hal qilinayotgan vazifalarning xarakteri va hajmidan 
kelib chiqqan holda motoo‟qchi batalyon (vzvod) kuchaytirish uchun madad 
beruvchi otryad (kuchaytiruvchi bo„linma) sifatida chegara hududiga berilishi, 
rejalashtirilgan (tayyorlangan) marra va pozitsiyalarni egallashi (shu jumladan, 
ichki nizo hududi mintaqasini izolyasiyalash vaqtida ham), shuningdek, qo„riqlash 
otryadlari va rezervlar tarkibida harakat qilishi mumkin.
Vzvod ikki-uchta chegara postini kuchaytirishi, qo„riqlovchi va to„suvchi 
otryadlar, rezerv tarkibida harakat qilishi, nazorat-o„tkazish punktidagi xizmatni 
o„tashi, o„ta muhim ahamiyatga ega (toifalangan) ob'ektni, kommunikatsiyalar 
uzelini qo„riqlashi va mudofaa qilishi, shuningdek, turli maqsadlar uchun 
mo„ljallangan avtomobil kolonnalarini kuzatib borishi mumkin.
Mudofaa xarakteriga ega qo„shinlar ishtirokidagi maxsus harakatlar 
mobaynida motoo‟qchi batalyon (vzvod), qoidaga ko„ra, jangovar vazifalarni 

---

189 
shtatdagi jangovar texnikalarda, o„tish qiyin bo„lgan hududlarda esa –artilleriya va 
jangovar vertolyotlarning majburiy madadi ostida piyoda yurib bajaradi.