Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

3.5. Tog„li hududda amalga oshiriladigan hujum jangi 
Tog„li hududda amalga oshiriladigan hujum jangini olib borish tog„larga xos 
bo„lgan muayyan omillarning mavjudligidan kelib chiqadigan o„ziga xos 
xususiyatlarga ega bo„lib, ular quyidagilardir: yo„llar sonining chegaralanganligi 
va yo„llardan tashqarida yurishning qiyinligi; o„q tegmaydigan joylar (o„lik 
bo„shliqlar) va yashirin yo„nalishlarning ko„pligi; tog„ ko„chkilari, uyumlar va qor 
ko„chkilarining hosil bo„lish ehtimoli; muhandislik ishlarini bajarish va mina 
trallarini qo„llashning qiyinligi; daralar va chuqur vodiylarda zaharlovchi 
moddalarning uzoq vaqt turib qolishi; radio va radiolokatsion stansiyalar va ovozli 
razvedka vositalarining ishiga tog„larning qaytaruvchi ta'siri, mashinalar harakati 
vaqtidagi yonilg„i sarfining ortishi, katta balandliklarda esa yuritkichlar 
(dvigatellar) quvvatining pasayishi.
Tog„larda amalga oshiriladigan hujum jangi, qoidaga ko„ra, aylanib 
o„tadigan otryadlarni keng qo„llagan holda balandliklarning yonbag„irlari, 
cho„qqilar, vodiy va yo„llarda, shuningdek, yurish mumkin bo„lgan boshqa 
yo„nalishlar bo„ylab olib boriladi. Tog„li joyning dushman egallamagan 
uchastkalaridan bo„linmalar uning qanoti va front ortiga pinhona chiqib borish 

---

166 
uchun foydalanadi. Hukmron balandliklar, dovonlar va boshqa muhim ob'ektlarni 
qo„lga olish hujumni rivojlantirish uchun qulay sharoitlarni ta'minlaydi.
Motoo‟qchi batalyon (vzvod) tog„li joyning o„ziga xos xususiyatlaridan 
ustalik bilan foydalanishi va brigadaning asosiy kuchlaridan ajralgan holda 
mustaqil harakatlarni olib borishga tayyor bo„lishi kerak. Frontdan amalga 
oshiriladigan hujum bilan birgalikda dushmanni aylanib o„tish va qurshovga olish 
motoo‟qchi batalyonning (vzvodning) tog„ sharoitlaridagi eng samarali harakatlari 
hisoblanadi.
Dushman mudofaasining ichkarisidagi muhim ob'ektlarni qo„lga olish 
maqsadida vzvod, ba'zan esa motoo‟qchi batalyon ham aylanib o„tadigan otryadga 
tayinlanishi mumkin.
Baland tog„li hududlarda harakatlanish uchun bo„linmalar tog„ anjom-
aslahalari bilan ta'minlanadi.
Tog„li hududda