Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

Umumqo„shin jang (jangovar harakatlar) olib borish usuli
– qo„yilgan 
vazifalarni hal etish uchun qo„shinlar ixtiyorida mavjud kuch va vositalarni 
qo„llash tartibidir.Jang (jangovar harakatlar) olib borish usuli yuzaga kelgan 
vaziyat va mavjud qurol turlariga bog„liq holda tanlanadi. Bugungi umumqo„shin 
jang (jangovar harakatlar) oddiy qurol qo„llanilgan tarzda hamda dushman 
tomonidan 
ommaviy qirg„in qurol (OQQ)
yoki fizikaning yangi tamoyillariga 
asoslangan qurol qo„llanilgan vaziyatda olib borilishi mumkin. 
Jang (jangovar harakatlar) dushman tomonidan OQQ qo„llanilishi mumkin 
bo„lgan sharoitda olib boriladigan bo„lsa, bir qator tadbirlarning o„z vaqtida va 
samarali amalga oshirilishi nihoyatda jiddiy ahamiyat kasb etadi. Bunday tadbirlar 
jumlasiga: 
dushman ixtiyoridagi OQQ eltish vositalarini o„z vaqtida fosh etib, yo„q 
qilish; 
OQQ qo„llanilishining oldini olish (dushmanning bunday rejasini barbod 
etish); 
qo„llanilgan OQQ bo„linmalar shaxsiy tarkibiga ta'sir o„tkazishiga yo„l 
qo„ymaslik (ta'sirini zaiflashtirish); 
qo„llanilgan OQQ ta'sirida qolgan qo„shin o„z jangovar qobiliyatini tez va o„z 
vaqtida tiklab olishiga doir choralar ko„rib, kelgusi xatti-harakatlarini 
tashkillashtirish amallari kiradi. 
Oddiy qurol
o„z ichiga artilleriya, zenit, aviatsiya, o„qli qurol uchun 
mo„ljallangan va muhandislik o„q-dorilari, shu jumladan, oddiy zaryadga ega 
raketalar, yondirish o„q-dorilari va aralashmalari qo„llaniladigan jamiki o„t ochish 
va zarba berish vositalarini mujassam etadi. Jangda aviatsiya zarbasi bilan 

---

15 
uyg„unlashtirilgan tarzda artilleriya quroli, tank, BMP (BTR), zenit quroli va o„qli 
qurol qo„llanilib amalga oshiriladigan o„t ochish amallari dushmanga talafot 
yetkazishning asosiy vositasi sanaladi. 
O„ta aniq qurol
– dushmanga talafot yetkazadigan eng samarali vosita 
bo„lib, odatda, birinchi bor qo„llanilishi (uchirilishi) bilan nishonga shikast 
yetkazishga qodir boshqariladigan (parvoz yo„nalishiga tuzatishlar kiritiladigan) 
yoki o„zini o„zi nishonga yo„naltiradigan raketa va o„q-dorilar qo„llaniladigan 
qurol-aslaha komplekslari (tizimlari), ushbu qurol jumlasiga kiradi. 
Yondirish o„q-dorilari va aralashmalari dushmanning ochiq maydon, uzoq 
muddatli o„t ochish istehkomi va shu kabi, boshqa turdagi inshootlarda joylashgan 
jonli kuchi, o„t ochish vositalari, qurol-aslaha va texnikasiga talafot yetkazish 
uchun mo„ljallangan.