Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

IY. Nitrofuranlar: 
1. 
Furatsilin
– nitrofuranlar guruhidagi vatanimizda chiqarilgan sintetik 
preparatlardan bo‘lib, stafilokokklar, gaz infeksiyasini qo‘zg‘atuvchilari, ichak 
tayoqchasi va boshqalarga qarshi bakteritsid, ximioterapevtik ahamiyatga ega. 
Jarohat karbunkul va boshqa yiringli o‘choqlarga birlamchi ishlov berishga hamda 
peritonit, plevritlarda ishlatiladi. Spirtga – yiringli yaralar yuzasida ishlatish uchun 
suvli eritmasidan (1:5000) yoki malhamlaridan (1:500) foydalaniladi. O‘simlik 
moyi, baliq moyi kabilar yog‘ asosi sifatida ishlatishga tavsiya qilinadi. 70% li 
spirtdagi maxsus eritmalari (1:1500) ham qo‘llaniladi. 
2. 
Eruvchan furagin
– yoki furagin K yoki solufar - 0,1% qonsentratsiyada 
furatsillin kabi qo‘llaniladi. Preparatni 300 ml dozada venaga qo‘llash ham 
mumkin. Furazolidon tabletkalari 50 mg dan ichishga beriladi. 
3. 
Lifuzol
aerozol ko‘rinishida chiqariladigan, parda hosil qiladigan lifuzol, 
nitrofuran preparati tarkibiga kiradi va u yuza jarohat, kuyishda davo uchun 

---

29 
qo‘llaniladi. U jarohat yuzasida antimikrob ta’sirga ega bo‘lgan (rangli) himoya 
pardasini hosil qiladi. Parda 5-7 kungacha saqlanadi. 
Y. Bo‘yoqli organik antiseptiklar: 
1. 
Brilliant yashili
– 1-2% li spirtli eritma holida yuza yara, o‘rab olingan 
joylarga surtish uchun, terining yiringli kasalliklarini davolash uchun ishlatiladi. 
2. 
Metilen ko‘ki
– 3% li spirtli eritma holida yuza jarohatlar va o‘rab olingan 
joylarga surtish uchun 1-2% li eritmasini kuygan yuzani davolashda va 0,02% li 
suvli eritmasini yiringli bo‘shliqlarni yuvish uchun qo‘llaniladi. 
3. 
Rivanol
mayda krisstalli sariq poroshok – akridin qatoridagi antiseptik 
vosita. Hayvonlarda tajriba uchun 1:2000 eritmasi teri osti to‘qimasiga 
yuborilganda (yuqtirishdan keyin dastlabki 24 soat ichida), ularni o‘limdan saqlab 
qolgan. 1:1000-1:5000 eritmalari to‘qimalarni shikastlamaydi, bunday kuchli 
qonsentratsiyalardan sekin so‘rilib ketadigan infiltratlar paydo bo‘ladi. Korong‘u 
joyda saqlanadigan yangi eritmalarni ishlatish kerak. 
4. 
Xlorgeksidin
– xlorgeksidin biglyukonatning 20% li eritmasi. Jarohatlarni 
yuvish uchun 1:100 suvli eritmasi, yallig‘lanishda (yiringli) tana bo‘shliqlarini 
yuvish uchun 1:1000 eritmasi tayyorlanadi. 400-1000 ml distillangan suvga 1 ml 
20% li xlorgeksidin eritmasi olinadi. Eritmalar avtoklavda 115 
o
S da 30 minut 
ichida sterilizatsiya qilinadi. 
5. 
Sulfanilamid
preparatlari ham kimyoviy antiseptiklarga kiradi. Eng ko‘p 
ishlatiladigan preparatlar quyidagilar: streptotsid, eruvchan streptotsid, norsulfazol, 
sulfadimezin, etazol, urosulfan, sulfanometoksin, sulfodimetoksin, sulfalen, 
baktrim, sulgin, ftalazol va boshqalar.