Тошкент Тиббиёт Академияси


МНС ФУНКЦИЯЛАРИНИ БОШҚАРИШДА ҚЎЛЛАНИЛАДИГАН ДОРИ ВОСИТАЛАРИ



Download 1,93 Mb.
bet104/199
Sana04.07.2022
Hajmi1,93 Mb.
#739031
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   199
Bog'liq
Фармакология redact

МНС ФУНКЦИЯЛАРИНИ БОШҚАРИШДА ҚЎЛЛАНИЛАДИГАН ДОРИ ВОСИТАЛАРИ.


Нейротроп моддаларнинг МНСга таъсири катта аҳамиятга эга. Уларнинг таъсири заминида қўзғалиш импульсларининг ўтиш жараёнини (нейронлараро синапсдан) ўзгариши ётади. Бу гуруҳ воситалар 2 га бўлинади:

  • сусайтирувчи таъсирли воситалар

  • стимулловчи (қўзғатувчи) воситалар

Ўз навбатида иккаласи ҳам яна иккига: умумий ва танлаб таъсир этувчилар гуруҳига бўлинадилар.
Умумий таъсир этувчи воситалар маьлум марказларни танламай, ҳаммасига бир хил таъсир этади. МН: наркоз воситалари, этил спирти, уйқу чақируви дорилар, аналептиклар ва ҳоказо.
Танлаб таъсир кўрсатувчи воситалар фақат маълум марказларга таъсир этиб, МНСнинг умумий фаоллигини ўзгартирмайдилар. М-н: наркотик анальгетиклар, тутқаноқга қарши воситалар, тинчлантирувчи, чунки улар фақат маълум рецепторлар ёки реактив структуралар билангина боғланадилар. МНСда бундай структуралар кўпгина: адрено-холино-, дофамин-, серотонин-, гистамин, ГАМК-эргик, каинат, пурин рецепторлар. Шу сабабли МНС фаолиятини бошқаришда кўпгина нейромедиаторлар қатнашадилар ва хасталикни бартараф этишда қайси бирларига таъсир этишни билиш лозим.

НАРКОЗ УЧУН ҚЎЛЛАНИЛАДИГАН ВОСИТАЛАР.


Бу гуруҳ моддалар умумий оғриқсизлантиришда қўлланилади. Наркоз деганда МНС функцияларининг қайтар сусайиши тушунилиб, у эс-хушнинг йўқолиши, турли хил сезувчанликни ва биринчи навбатда оғриқ сезишни кескин пасайиши, рефлектор қўзғалувчанлик ва скелет мушаклари тонусини камайиши билан кечади. Наркоз жарроҳлик муолажаларни ўтказиш учун қулай шароит яратади. Наркоз чақирувчи воситаларнинг таъсир механизми: МНСда қўзғалишни нейронлараро синапслардан ўтказилишини бузилиши ёки камайиши билан боғлиқ. Буни тушунтирувчи кўпгина назариялар (биофизик, биохимик, адсорбцион, липид, оқсил, гидратланган микрокристаллар) мавжуд, лекин бирортаси ҳам тўлиқ ёритиб беролмайди. МНС ҳар-хил бўлимларининг наркоз воситаларига сезгирлиги бир хил эмас. Жумладан, энг сезувчани бу миянинг пўстлоқ қавати ва ретикуляр формациядир, энг паст сезувчани бу узунчоқ мияда жойлашган ҳаёт учун муҳим марказларнинг синапсларидир.
Наркотик моддалар танлаб таъсир кўрсатмайдилар, чунки улар турли хил нейронларни сусайтирадилар. Бунинг асосида постсинаптик мембраналардаги ионлар каналининг (К+) ўтказувчанлигини, шу туфайли деполяризация ва ҳаракат потенциалининг пайдо бўлиш жараёнини бузилиши ётса керак.
Наркотик воситалар таъсирида МНС турли бўлимлари фаоллигини сусайиши бир вақтда юзага чиқмайди: аввал сезучанлиги юқори бўлганлари, кейин кам сезувчан бўлганларнинг фаоллиги сусаяди. Шу сабабли наркоз жараёнида кетма-кет келувчи ва наркотик модданинг концентрациясининг ошиши билан боғлиқ бир неча босқичлар юзага чиқади.

Download 1,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish