Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

Tashqi  yopqich  muskul  (m.  obturatorius  externus)  yopqich  teshik  va  uning 

membrana tashqi Yuzalaridan boshlanib, Chanoq-son Bo‗g‗imi kapsulasining orqa va 

pastidan o‘tib, son suyagining katta ko‘st chuqurchasiga yopishadi. 

F u n k s i y a s i. Sonni tashqariga buradi. 

I n n e r v a t s i y a s i: n. obturatorius (LIII–SIV) dan. 

Q o n t o m i r l a r i: a. obturatoria, a. circumflexa femoris lateralis. 

 

SON MUSKULLARI 

Son  muskullari  (114,  115lar)  uch  (oldingi,  medial  va  orqa)  guruh  bo‘lib 

joylashgan. 

Oldingi  guruh.  To‘rt  boshli  muskul  (m.  quadriceps  femoris)  sonning  oldingi, 

qisman Yonbosh sathini qoplab joylashadi. Muskulning to‘rtta boshchasi bor: 

a)  to‘g‗ri  (boshchasi)  muskul  (m.  rectus  femoris)  Yonbosh  suyagining  oldingi 

pastki o‘sig‗i (spina iliaca anterior inferior) dan, quymich kosachasi tepa chetidan, m. 

tensor  fasceae  latae  va  m.  sartorius  ning  boshlanish  joyidan  boshlanib,  tepasida 

boshqa boshchalar bilan qo‘shiladi. 

---

 

312 

b)  lateral  tomondagi  serbar  muskul  (m.  vastus  lateralis)  linea  intertrochanterica 

dan, son suyagi g‗adir-budur chizig‗ining lateral labidan boshlanib, pastga yo‘naladi, 

patella dan tepada qolgan boshchalar bilan qo‘shiladi. 

 

 

 

 

Chanoq va son muskullari. 

1–m. psoas minor; 2–m. psoas major; 3–lig. inguinale; 4–m. piriformis; 5–arcus 

iliopectineus; 6–lacuna vasorum; 7–m. pectineus; 8–m. adductir longus; 9–trigonum 

femorale;  10–m.  gracilis;  11–m.  sartorius;  12–m.  adductor  magnus;  13–m.  vastus 

medialis;  14–retinaculum  patellae  mediale;  15–tendo  m.  sartorii;  16–tuberculum 

tibiae;  17–lig.  patellae;  18–patella;  19–tendo  m.  recti  femoris;  20–tractus  iliotibialis 

21–m.  vastus  lateralis;  22–m.  rectus  femoris;  23–m.  tensor  fasciae  latae;  24–m. 

iliopsoas; 25–spina iliaca anterior superior;  26–m.  iliacus. 

---

 

313 

 

 

d) medial tomondagi serbar muskul (m. vastus medialis) sonning labium mediale 

linea  aspera  femoris  dan  boshlanib,  pastga  yo‘naladi-da,  boshqa  boshchalar  bilan 

qo‘shiladi. 

e)  o‘rtadagi  serbar  muskul  (m.  vastus  intermedius)  son  suyagining  oldingi 

Yuzasidan  boshlanib,  bu  to‘rtta  muskul  boshchalari  son  suyagining  pastki  qismida 

bitta  kuchli  payga  birlashadi  va tizza qopqog‗i  suyagini o‘raydi, boldir tomon  borib 

katta  boldir  suyagining  g‗adir-budur  do‘mbog‗i  (tuberositas  tibiae)  ga  yopishadi. 

Muskul payining bir qismi patella ning ikki Yonboshida retinacula patellae (payning 

kengaygan qismi)ni hosil qilib tizza qopqog‗ini mustahkamlaydi. 

F  u  n  k  s  i  y  a  s  i.  Boldirni  tizza  Bo‗g‗imida  yozadi.  Muskulning  to‘g‗ri 

boshchasi esa sonni Chanoq-son Bo‗g‗imida bukadi. 

I n n e r v a t s i y a s i: n. femoralis (LII–IV) dan. 

Q o n t o m i r l a r i: a. femoralis, a. profunda femoris.