Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

Yelka  Bo„g„imi  (articulatio  humeri,  71)  yelka  suyagining  sharsimon  boshi 

bilan  kurak  suyagining  Bo‗g‗im  chuquri  qo‘shilishidan  hosil  bo‘ladi.  Bo‗g‗im 

boshchasi  Bo‗g‗im  Yuzasiga  qaraganda  taxminan  uch  baravar  katta. Shuning  uchun 

Bo‗g‗im Yuzasining qirrasidan boshlangan lab tog‗ayi (labrum glenoidale) Bo‗g‗im 

Yuzasini  kattalashtirib  Bo‗g‗im  boshchasiga  moslashtiradi.  Bu  Bo‗g‗im  atrofida 

boylamlar  kam,  kapsulasi  Yupqa  bo‘lganligidan  Bo‗g‗imni  mustahkamlaydi. 

Kapsulaning  tepa  qismi  qalinlashib  tumshuqsimon  –  yelka  boylami  (lig. 

coracohumerale) ni hosil qiladi. Bu boylam tumshuqsimon o‘siqdan boshlanib, yelka 

suyagining  anatomik  bo‘yniga  yopishadi.  Bo‗g‗imni  uning  atrofida  joylashgan 

muskullar, ayniqsa Bo‗g‗im xaltasining ichidan o‘tgan ikki boshli yelka muskuli uzun 

boshining payi mustahkamlab turadi. 

 

 

Yelka Bo‗g‗imi. 

1–acromion;  2–lig.  coracohumerale;  3–lig.  coracoacromiale;  4–processus 

coracoideus;  5–scapula;  6–capsula  articularis;  7–humerus;  8–tendo  m.  bicipitis 

---

 

252 

brachii  (caput  longum)  payi;  9–vagina  synoivialis  intertubercularis;  10–m. 

subscapularis 

 

 

 

Yelka Bo‗g‗imida ikkita sinovial xaltacha bo‘lib, biri do‘mboqlar oraliq sinovial 

xaltasi (vagina synovialis intertubercularis) dir, u yelkaning ikki boshli muskuli uzun 

boshning  payini  o‘rab  turadi.  Shu  bilan  muskul  payining  harakatini  osonlashtiradi. 

Ikkinchisi  kurak  osti  muskuli  payi  xaltasi  (bursa  subtendinea  m.  subscapularis) 

bo`lib,  u  shu  muskul  payini  namlaydi.  Yelka  Bo‗g‗imi  sharsimon  Bo‗g‗imlar 

turkumiga  kiradi.  Shu  sababli  erkin  va  har  tomonlama  harakat  qiladi.  Frontal  o‘q 

bo‘ylab  yelkani  oldinga  va  orqaga,  sagittal  o‘q  orqali  tanadan  uzoqlashtirish  va 

yaqinlashtirish, vertikal o‘q atrofida yelkani ichkariga va tashqariga burish mumkin. 

Bundan tashqari, yelka Bo‗g‗imi atrofida aylanma harakat ham bo‘ladi.