Toshkent shahar Yashnobod tumanidagi 255- maktabning tarix o’qituvchisi Qurbonova Nigora Mannonovnaning

Toshkent shahar Yashnobod tumanidagi 255- maktabning tarix o’qituvchisi Qurbonova Nigora Mannonovnaning

8- sinf O’zbekiston tarixi fanidan 1-soatlik dars

8 – sinf O’zbekiston tarixi

“ Dars - muqaddas!”

Mavzu: 14§ Buxoroda mang’itlar sulolasi hukmronligining o’rnatilishi.

Darsning maqsadi:

a) ta’limiy - Buxoro xonligining davlat mustaqilligini yo’qotishi, yangi mang’itlar sulolasi-

ning o’rnatilishi va davlat boshqaruvi haqida bilim berish;

b) tarbiyaviy: - o’quvchilarni tarixiy voqealarning sabablari va oqibatlarini tahlil qilishda xaritalardan foydalanishga o’rgatish;

v) rivojlantirish: - o’quvchilar ongiga milliy g’oya va ma’naviy barkamollik tushunchalarini singdira borish.

Dars tipi: og’zaki, yozma.

Dars uslubi : interaktiv metod, noan’anaviy dars

Dars jihozlari: Darslik, xarita, yozuvsiz xarita, , proyektor, multimediya,, vatman, marker, skoch, doska,bo’r, rangli qog’ozlar, ko’rgazmali rasmlar.

Asosiy tushuncha va atamalar:

Suluk, Xarvor, mang’it, Chorbakir, qo’shbegi, amir ul-mo’min.

Darsning blok chizmasi.

№	Darsning bosqichlari	vaqti
1. 2. 3. 4. 5. 6.	Tashkiliy qism O'tilgan darsni takrorlash – “Aqliy hujum” , “Bingo mashqi” Yangi dars mavzusi bayoni – “Interaktiv usulda” Mustahkamlash - “Insert”, “B.B.B usuli”, “Tashhis xaritasi” Dars yakunlarini chiqarish: guruhlar ishini yakuni, baholash Uyga vazifa	2 8 10 15 7 3

I. Darsning borishi: Tashkiliy qism

1. Salomlashish jurnaldan yo’qlama qiish. 2. Tozalikni aniqlas 3. O’quvchilarni darsga jalb qilish qoidani yod olish. 4. Ishchi muhitni yaratish bugungi maqsadni e’lon qilish. 5. O’zbekistondagi eng muhum yangiliklarni aytish

II. O’tilgan dars mavzusini takrorlash. Sinf o’quvchilari 5- guruhga bo’linadi.

I-topshiriq:

1- Guruh savoli: - Ashtarxoniy xonlaridan bilganingizni sanang?

2- Guruh savoli: - Xonlikni parokandalikka olib kelgan sabablarni aniqlang?

3- Guruh savoli: - Yerga egalik qilish turlarini sanang?

4- Guruh savoli: - Maktab va madrasalarda o’qish-o’qitish jarayoni qanday edi?

5- Guruh savoli: - Qanday me’moriy yodgorliklar bunyod etilgan?

II-topshiriq:

1-guruh: “Sanalar” javobini toping.

1556 y

1601 y

1710 y.

1740 y.

2-guruh: “Atamalar” ma’nosini toping.

,,Dorul shifo”	Masnaviy	Registon	Suyurg’ol

3-guruh: “Bular kimlar?” toping-chi?

Yormuxammadxon	Boqi Muxammad	Abulfayzxon.	Nodirshoh

4-guruh: Bu asarlar muallifini toping.

,,Bahr ul-asror”	,,Abulfayzxon tarixi”	,,To’rt unsur”	,,Zafarnoma”

5-guruh: ,, Mozaika” uslubida me’moriy obidani joylashtiring va ta’rif bering. (Me’moriy obidaning kesmalari taqdim etiladi)

Har bir guruhga alohida rangli varaqlar tarqatiladi va ular tezda javoblarni yozib doskada taqdimot qiladilar.

Savollar muhokamasi tugagach topshiriqni tez va mukammal bajargan guruhga “Rag’bat” oxirida bajargan guruhga “jarima” kartochkasi beriladi.

O’tilgan dars bilan yangi darsni bog’lash (uyga vazifa yangi mavzu bilan tanishib kelish topshirilgan edi) .

III. Yangi dars mazmuni bayoni: Reja:

1. Buxoro xonligining davlat mustaqilligini yo’qotishi.

2. Muhammad Rahimbiy.

3. Doniyolbiy otaliq va Amir Shohmurod.

Bu bosqichda - ,,Interaktiv” usulni qo’llash uning texnologik xaritasini tuzib chiqish.

I –Chaqiruv bosqichi. II – Anglash bosqichi. III – Fikirlash bosqichi.

1. 
   Chaqiruv bosqichida: Bunda o’quvchilarning yangi mavzuga oid dastlabki tushunchalari aniqlanadi.
   

Maqsad: - Dastlabki tushunchalarni aniq va erkin namoyon etish. - Fikrni namoyon qila olish. - Darsga bo’lgan qiziqishni oshirish kabilardir.

Chaqiruv bosqichi asosida - guruhlar ishi ,, Aqliy hujum”.

II- ,,Aqliy hujum “

1 – Guruhga topshiriq: - Nodirshoh shartnomasida qanday talablar qo’yilgan?

2 –Guruhga topshiriq: - Abulfayzxon taqdiri nima bilan tugadi?

3 – Guruhga topshiriq: - Mang’itlar qay tariqa hokimiyat tepasiga keldi?

4- Guruhga topshiriq: - Doniyolbiy otaliq qanday siyosat yuritgan?

5 – Guruhga topshiriq: - Amir Shohmurot qanday islohotlar o’tkazgan?

5. Anglash bosqichi. Bunda o’qituvchi o’quvchilardan olgan dastlabki tushunchalarga qo’shimcha ma’lumotlarni jamlab, yangi bilim bilan boyitadi.

O’quvchining bilgan va bilmagan ma’lumoti to’ldiriladi.

Maqsad: - dastlabki tushunchalarni yangi bilim bilan to’ldirish. - o’quvchilar qiziqishini orttirish. - tahlil qilishga, taqqoslashga o’rgatish.

1740 - yilda Eron shohi Nodirshoh Buxoroga ikkinchi marta yurish qilib uni bosib oldi.

1747- yilda Buxoroda hokimiyat amalda hokimiyat mang’itlar qo’liga o’tdi.

1756 -yilda rasman hokimiyat mang’itlar qo’liga o’tdi va Buxoro xonligi Buxoro amirligi

deb atala boshladi.

1920- yilgacha Mang’itlar sulolasi Buxoro amirligida hukmronlik qilgan.

2. 
   Fikrlash bosqichi. Bu bosqich darsning Mustahkamlash qismida o’tkaziladi. O’quvchilar darsda o’rgangan ma’lumotlari haqida o’z fikrlarini bildiradi.
   

V. Mustahkamlash: “Insert” usulini qo’llash.

V	+	?
12	16	6

Insert jadvalini “B.B.B” usulida to’ldirish.

V – Bilaman

+ - Bilib oldim

? – Bilmadim

Buxoroda

mang’itlar

hukmronligi

Har bir guruh a’zosi shu mavzudagi o’rgangan ma’lumotlari asosida “Insert” jadvalini to’ldiradi.

VI. Xulosa, dars yakunlarini chiqarish:

Dars yakunida bugungi darsdagi natijalar haqida savollar beriladi.

1. Bugungi darsdan qanday yangilik oldingiz? 2. Olgan bilimingiz orqali qaysi muammoni yechimini topdingiz? 3. Yana qanday muammolar paydo bo’ld va ularning echimini ayting?

Guruhlar ishi yakunlanadi, rag’batlantiriladi va baholanadi.

VII. Uyga vazifa : - 14§ o’qish, savollarga og’zaki va yozma javob, atamalar ustida ishlash, yangi mavzu bilan tanishib kelish, ,,Sanaviy “ boshqotirma tuzib kelish.

Namuna: Bu boshqotirma O’zbekiston tarixi va Jahon tarixini o’zaro bog’lash maqsadida o’tkaziladi. I. Buxoroda mang’itlar sulolasining o’rnatilishi.

A	1	7	2	1
B	1	7	4	7
C	1	7	8	5
D	1	7	3	6

A. Pyotr I Rossiya imperatori deb e’lon qilindi B. Abulfayzxonning o’ldirilishi. C. Amir Shohmurodning taxtga o’tirishi. D. Nodirshoh o’zini Eron shohi deb e’lon qildi.

Yashnobod tumani 255-maktabning tarix fani o’qituvchisi:

Qurbonova Nigora Mannonovna

Toshkent shahar Yashnobod tumani 255- maktab 6,, a ” sinf rahbarining 2016 yil- ,,Sog’lom ona va bola yili”da olib boradigan ishlar rejasi.

№	Bajariladigan ishlar mazmuni	Muddati	Mas’ul shaxs
1	Sinf o’quvchilarining salomatligi haqida ma’lumotlarni aniqlash. Tibbiy nazoratdan o’tkazish.	Jadval asosida	Sinf rahbari maktab hamshirasi
2	Sinf o’quvchilarining sport to’garak- larida ishtirokini nazorat qilish.	yanvar	Sinf rahbari
3	Choraklik hisobot va yangi chorakdagi vazifalar.	Choraklar boshida	Sinf rahbari
4	,, Eng a’lochi o’quvchi” konkursi natijas	Choraklar boshida	Sinf rahbari
5	,,Buyuk allomalarimiz tarixini o’rganamiz!”-(Tarix fani oyligiga bag’ishlanadi)	yanvar	Sinf rahbari
6	Ta’limning keyingi bosqichi bo’yicha tavsiyalar.	o’quv yili davomida	Sinf rahbari, psixolog
7	6-9- sinf o’quvchilari o’rtasida voleybol musobo- qasini o’tkazish (sinf rahbarlar ishtirokida)	fevral	Sinf rahbari, j/t o’qituvchisi
8	,,Sog’lom ona va bola yili!” munosabati b/n maktab, tuman muqyosidagi tadbirlarda, obodonlash- tirish ishlarida aktiv ishtirok etish.	Yil davomida	Sinf rahbari,
9	KXK va AL larga ekskursiyalar uyushtirish	Jadval asosida	Sinf rahbari,
10	Buyuklarni yod etib.(A.Navoiy va Bobur taval.)	fevral	Sinf rahbari,
11	,,Mehrim sizga onajon!”-tadbir	mart	Sinf rahbari,
12	Shaxmat-shashka , stol tennisi musobaqasini sinf miqyosida o’tkazish.	mart	Sinf rahbari,
13	,,Hunarli kishi, xor bo’lmas!”- tadbir	aprel	Sinf rahbari
14	,,Sohibqiron jasorati yoshlarga ibrat!”(Amir Temur muzeyiga ekskursiya)	aprel	Sinf rahbari
15	6-9 sinf o’quvchilari o’rtasida futbol musobo- qasini o’tkazish.	Aprel	Sinf rahbari, j/t o’qituvchisi
16	,,Bu muqaddas Vatanda- azizdir inson!”(9 may xotira va qadrlash kuniga bag’ishlanadi)	may	Sinf rahbari
17	,,Chekish va ichishning zararli oqibatlari” - haqida suhbat o’tkazish.	may	Sinf rahbari
18	,, Oq yo’l aziz bitiruvchilar!” – so’ngi qo’ng’roq va imtihonlarga tayyorgarlik ko’rish.	may	Sinf rahbari

6 – sinf . Tarix. 1 – soatlik dars ishlanmasi

“ Dars - muqaddas!”

Mavzu: 49§ Qullar va gladiatorlar.

Darsning maqsadi:

a) ta’limiy:- Rimda quldorchilik tizimining kuchayishi, gladiatorlar jangi, Spartak boshchiligidagi qullar qo’zg’oloni va uning natijalari haqida bilim berish;

b) tarbiyaviy: - o’quvchilarni tarixiy voqealarning sabablari va oqibatlarini tahlil qilishda xaritalardan foydalanishga o’rgatish;

v) rivojlantirish: - o’quvchilar ongiga milliy g’oya va ma’naviy barkamollik tushunchalarini singdira borish.

Dars tipi: og’zaki, yozma.

Dars uslubi : interaktiv metod, noan;anaviy dars

Dars jihozlari: Darslik, xarita, yozuvsiz xarita, , proyektor, multimediya,, vatman, marker, skoch, doska,bo’r.

Asosiy tushuncha va atamalar:

Kolonlar, kulbali qullar, Gladiatorlar, amfiteatr, kolizey, changak.

Darsning blok chizmasi

№	Darsning bosqichlari	vaqti
1. 2. 3. 4. 5. 6.	Tashkiliy qism O'tilgan darsni takrorlash – “Aqliy hujum” , “Bingo mashqi” Yangi dars mavzusi bayoni – “Interaktiv usulda” Mustahkamlash - “Insert”, “B.B.B usuli”, “Tashhis xaritasi” Dars yakunlarini chiqarish: guruhlar ishini yakuni, baholash Uyga vazifa	2 8 10 15 7 3

1. 
   Darsning borishi: Tashkiliy qism
   

1. 
   Salomlashish jurnaldan yoqlama qiish.
   
2. 
   Tozalikni aniqlash
   
3. 
   O’quvchilarni darsga jalb qilish qoidani yod olish.
   
4. 
   Ishchi muhitni yaratish bugungi maqsadni e’lon qilish.
   

2. 
   O’tilgan dars mavzusi mazmunini takrorlash. ,,Bingo” mashqi o’tkaziladi. Bu mashqda bosh o’zlashtiruvchi o’quvchilar bilan ishlashga e’tibor qaratiladi.
   

1. 17-46 yosh	2. katapulta	3. trinmf	4. kapitoliy	5. mil.av.IIIasr	6. Sitsiliya	7 .harbiy o’lja	8. Puna
9. Karfagen	10. Gannibal	11. tor-mor	12 .mil. av. 216 y	13. Ssipon	14. mil. av.202 y	15. mil. av.183 y	16. mil. av. 146y

Savollar muhokamasi tugagach topshiriqni tez va mukammal bajargan o’quvchiga “Rag’bat” javob berolmagan o’quvchiga “jarima” kartochkasi beriladi.

O’tilgan dars bilan yangi darsni bog’lash (uyga vazifa yangi mavzu bilan tanishib kelish topshirilgan edi) .

III.Yangi dars mazmuni bayoni:

Reja:

1. 
   Rimda Quldorlik.
   
2. 
   Gladiatorlar jangi
   
3. 
   Spartak qo’zg’oloni (mil.av. 74-71y.)
   

Bu bosqichda - ,,Interaktiv” usulni qo’llash uning texnologik xaritasini tuzib chiqish. I –Chaqiruv bosqichi.

II – Anglash bosqichi.

III – Fikirlash bosqichi.

1. 
   Chaqiruv bosqichida: Bunda o’quvchilarning yangi mavzuga oid dastlabki tushunchalari aniqlanadi.
   

Maqsad:

• 
  Dastlabki tushunchalarni aniq va erkin namoyon etish.
  
• 
  Fikrni namoyon qila olish.
  
• 
  Darsga bo’lgan qiziqishni oshirish kabilardir.
  

Chaqiruv bosqichi : - Elektron dars yordamida mavzu O’quvchilarga namoish qilinadi.

2. Anglash bosqichi. Bunda o’qtuvchi o’quvchilardan olgan dastlabki tushunchalarga qo’shimcha ma’lumotlarni jamlab, yangi bilim boyitadi.

O’quvchining bilgan va bilmagan ma’lumoti to’ldiriladi.

Maqsad:

- dastlabki tushunchalarni yangi bilim bilan to’ldirish.

- o’quvchilar qiziqishini orttirish.

- tahlil qilishga, taqqoslashga o’rgatish.

Slaydda rasmlar namoish qilinadi , o’quvchilar rasmlarni izohlab berishadi.

2. 
   Fikrlash bosqichi. Bu bosqich darsning Mustahkamlash qismida o’tkaziladi. O’quvchilar darsda o’rgangan ma’lumotlari haqida o’z fikrlarini bildiradi.
   

Guruhlar ishi: 3- guruh. ,,Klaster” usuli.

1- guruh topshirig’i: Rimda qulchilik.

2- guruh topshirig’i: Gladiatorlar janglari.

3-guruh topshirig’i: Spartak qo’zg’oloni.

Har bir guruh a’zosi shu mavzudagi o’rgangan ma’lumotlari asosida “Klaster” jadvali ni to’ldiriladi va sardorlar doskada taqdimot qilishadi. Amalar.Bo’sh qolgan o’quvchilarga ,,O’zingizni sinang” rubrikasidagi at

3. 
   Xulosa, dars yakunlarini chiqarish:
   

Dars yakunida bugungi darsdagi natijalar haqida savollar beriladi.

1. 
   Bugungi darsdan qanday yangilik oldingiz.
   
2. 
   Olgan bilimingiz orqali qaysi muammoni yechimini topdingiz?
   
3. 
   Yana qanday muammolar paydo bo’ld.
   

4.Guruhlar ishi yakunlanadi, rag’batlantiriladi va baholanadi.

4. 
   Uyga vazifa : - 11§ o’qish, savollarga og’zaki va yozma javob, atamalar ustida ishlash, yangi mavzu bilan tanishib kelish.
   

255-maktabning tarix fani o’qtuvchisi: Qurbonova N M

Toshkent shahar Yashnobod tumanidagi 255- maktabning tarix o’qituvchisi Qurbonova Nigora Mannonovnaning

8- sinf O’zbekiston tarixi fanidan 1-soatlik dars