Toshkent shahar xalq ta’limi bosh boshqarmasi

 
 
 
 
 

---

29 
XLOR
 
Topshiriq.
Odam organizmida massa jihatidan 0,25% xlor ionini bor. Odam va 
hayvon organizmida xlor asosan hijayralararo suyuqliklar,( qonda ham) bor va osmotik 
jarayonlarni borishida hamda asab hujayralarini faoliyatida muhim rol o`ynaydi. 
O`zingizni organizmingizdagi xlor ionini massasini hisoblang. 
°°°°
°
°°°°
°°°°° 
Topshiriq.
Odamni bir sutkada xlorga bo`lgan ehtiyoji 800 mg ga teng. Biz istemol
qiladigan osh tuzi - bu natriy xlorid. NaCl oshqozonda ovqat hazm bo`lishi va kasalliklar 
keltiruvchi bakteriyalarni yo`qotuvchi xlorid kislota hosil bo’lishi uchun zarur bo’lgan 
modda.
Xlorni sutkalik normasini olish uchun qancha qoshiq tuz istemol qilish kerak? (pud 
=16kg) bir pud tuzni yig`ish uchun odam qancha umr ko’radi? 
°°°°
°
°°°°
°°°°° 
Topshiriq.
1774-yil shved kimyogari Karl Sheele tomonidan birinchi bo’lib xlorni osh 
tuzidan olishni kashf qildi. Hozirgi kunda osh tuzini elektroliz qilib olish samarali va orzon 
usul hisoblanadi. Tabiiy qoshimchalari bo’lgan osh tuzining yangi koni topilgan. Toza 
tuzni qanday samarali va iqtisodiy jihatdan arzon usulda olsh mumkin?
°°°°
°
°°°°
°°°°° 
Topshiriq. 
Xlor – zaharli o’tkir hidli gaz. O`pkaga tushganda o’pka toqimalarini 
kuydiradi va bug’adi. Birinchi jahon urushida Germaniya tomonidan birinchi qo`llanilgan 
zaharlovchi gaz hisoblangan. Lekin II- jahon urushida ikkala taraf ham janglarda 
ishlatmadi. Nima uchun II- jahon urushida xlor ishlatilmadi? 
°°°°
°
°°°°
°°°°° 
Topshiriq. 
Xlor gerbisid va dezinfeksiyalovchi moddalar tarkibiga kiradi. U 
mikroblarni o`ldiradi. Ko`pgina shaharlarda suvni tozalashda xlor bakteriyalarni qiruvchi 
modda sifatida ishlaitladi. Suvning bir million qismiga 4-5 qism xlor ishlatiladi. Bu odam 
uchun xavfli emas. Lekin ayrim hollarda suvni ta’mida xlor seziladi. Nima uchun Garbda 
suvni xlorlashdan voz kechishgan? 
°°°°