Imo-ishoralar. Suhbatda biz tez-tez so’zlarimizni
asosiy rolni o’ynaydigan qo’l harakatlari yordamida
tushuntiramiz.
Imo-ishoralar
xatto
nutqni
(salomlashish, xayrlashish, notiqlik, nafsoniyatga
teguvchi ishoralar) o’rnini bosishi mumkin va
insonning hissiy holatini (dovdirash, nafrat, ishonch)
ifodalaydi. Boshqacha so’zlar bilan aytganda, inson
imo-ishoralari tildagi so’zga o’xshaydi. U insonning
fikrlash va hissiy harakatlari bilan uzviy bog’langan.
Ma’lumotning bilinmas chiqishiga oid ko’pgina imo-
ishoralar
bo’ladi,
misol
uchun,
yolg’on
gapirayotganimizda o’zimiz bilmagan holda ma’lum
imo-ishoralar qilamiz, bu haqda bizni o’rganayotgan
kuzatuvchilar ma’lumot berishlari mumkin. (biroq, bu
har doim ham 100 foiz to’g’ri kelmaydi). Rasmiy
muloqot haqida esdan chiqarish kerak emas, agar
inson takabburning rolini o’ynasa uning imo-
ishoralari ham shunga mos bo’ladi.) Bu imo-ishoralar
”avto-kontakt” sifatida ma’lum.
• Jag’, iyakka tayanish
• Qo’llarni siqish
• Betga tayanish
• Og’iz, burunga teginish
• Qo’llarni ustma-ust qo’yish
• Oyoqlarni ustma-ust ko’yish
Qo’llar harakatining ramzlanishi quyidagicha:
o’ng qo’l xaqiqat, to’g’rilikni, chapi esa yolg’on,
egrilikni bildiradi. Ikkala qo’llarni imo-ishorada
ishlatish unga qo’shimcha ma’no beradi.
“Qadam tashlash va gavdani tutish”-
inson tanasining
qiyofasi” derdi O. De Balzak. Qadam tashlash hamda
gavdani tutish va shaxsning ma’lum bir mulohazasi
o’rtasida bog’liqlik mavjud. Insonning tashqi
qiyofasi madaniyatida to’g’ri va chiroyli yurish,
odam tanasining xolati tabiiy, erkin, harakatlari
me’yorida g’ayratli, epchil, bir maromda, tananing
keskin burilishlarisiz bo’lishi katta ahamiyatga ega.
Bu sog’lomlikni, qaddi rostlikni, jismonan etuklikni
bildiradi.
Gandiraklab,
lapanglab,
o’ynab,
shapillatib, bedana yurish noto’g’ri va odobsiz
hamda xunuk. Mehmonxona, restoran va boshqa
xizmat
sohasidagi
korxonalarda
xizmat
ko’rsatayotgan
xodimlar
yumshoq,
xotirjam,
shovqinsiz, yugurmasdan, ammo juda ham sekin
yurmaslikni odatga aylantirilishi kerak. Mehmon
bilan gaplashayotganda og’irlikni ikki oyoqqa
taqsimlab, to’g’ri turish kerak. Oyoqlarni kerib yoki
bitta oyoqni chiqarib turish, stol, stul va devolga
suyanish
xunuk
ko’rinadi.
Ta’zim
bilan
salomlashishda gavda to’g’ri turadi, qo’llar yonda,
boshni esa uncha chuqur bo’lmagan, tez harakat
bilan egish zarur.
Tana-harakatlar tilini bilish o’zgalarda o’ziga nisbatan
ishonch va xush ko’rish hislarini uyg’otish mumkin.
Odamning o’zini tutishini ko’pincha oldindan aytish
mumkin. Biz ma’lum bir sabablarga ko’ra mos xarakat
qilamiz, ya’ni bizga qandaydir rag’bat berilgan bo’ladi
yoki bir nima aynan shunday harakatlanishimizga undaydi.
Bu degani, bizning tanamiz mulohazalarimizni tasdiqlay
va ifodalay olsa yoki suhbatdoshimiz fikrlariga o’z
munosabatini bildirsa, unda biz odamlarning xatti-
harakatini o’qishni o’rganib olishimiz mumkin.
9 -ilova
Kichik guruhlarda ishlash qoidasi
1. O´quvchilar ishni bajarish uchun zarur bilim va malakalarga ega bo´lmog´i lozim.
2. Guruhlarga aniq topshiriqlar bеrilmog´i lozim.
3. Kichik guruh oldiga qo´yilgan topshiriqni bajarish uchun еtarli vaqt ajratiladi.
4. Guruhlardagi fikrlar chеgaralanmaganligi va tayziqqa uchramasligi haqida
ogohlantirilishi zarur.
5. Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, oqituvchi ularga
yo´riqnoma bеrishi lozim.
6. Nima bo´lganda ham muloqotda bo´ling, o´z fikringizni erkin namoyon eting.
Do'stlaringiz bilan baham: