Toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Mitoxondriyalar ATF sintezlovchi organellalar bo‘lib, hujayraning 
energetik  tizimini  hosil  qiladi.  Sitoplazmadagi  donasimon,  ipsimon 
tuzilmalar  mitoxondriya  nomi  bilan  nomlangan  (mitos  –  ip,  chondros  - 
dona).  Mitoxondriyalarda elektron mikroskop ostida asosan 4 ta tuzilma 
aniq ko‘rinadi: tashqi membrana, ichki membrana, kristallar va matriks. 
Mitoxondriyalarning  qalinligi  0,  5  mkm,  uzunligi  1  mkm  dan  10 
mkmgacha  bo‘lishi  mumkin.  Mitoxondriyaning  tashqi  membranasi  uni 
gialoplazmadan,  ichki  membranasi  esa,  uni  matriksidan  ajratib  turadi. 
Ikki  membrana  o‘rtasida  bo‘shliq  bo‘ladi,  ichki  membranadan  matriks 
ichiga  o‘simtalar–kristalar  bo‘rtib  chiqadi.  Kristalar  yuzida  mayda 
dumaloq  zarrachalar  bo‘lib,  bu  zarrachalarda  ATF  ni  sintezlovchi 
fermentlar  joylashadi.  Mitoxondriya  matriksi  och  bo‘lib,  unda  ham 
mayda, elektron zich donachalar bo‘ladi, donachalar Sa++,  Mg++  kabi 
ionlarga boy bo‘ladi.