Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

«Ey, olamni yaratgan Zot? Ey, Haqiqat!

Mazdaparast  tabiblik  qilmoqchi  boisa,  u  dastlab  o‘z  layoqatini 

kimda sinab ko‘rishi kerak -  mazdaparastdami, devparastdami?

Ahura-Mazda javob beradi:

- 

Tabiblik  qilmoqchi  boigan  mazdaparast  o‘z  layoqatini  dastawal 

devparastlarda sinab ko‘rgani ma’qul.

Agar  tabibning jarrohlik  tig i  bilan  davolashi  chog‘ida  uch  karra 

paydar-pay  devparast  nobud  boisa,  demak,  u  tabib  tabiblikka 

layoqatsizdir.

...  Shundan keyin u tabib hech bir mazdaparastni davolashi mumkin 

emas.

Tabib  biron-bir  mazdaparastga  darmon  bagishlash  maqsadida 

uning tanasiga tig‘ tortishi yo uni tilishi mumkin emas.

Agar u  mazdaparastni  tig‘  bilan  davolamoqchi  bo‘lsa,  bu jarrohlik 

oqibatida 

bemor 

oiib 

qolishi 

mumkinligi 

haqida 

oldindan 

ogohlantirilishi zarur.

Agar u  devparastlami jarrohlik tig‘i  bilan uch karra  davolab,  unga 

shifo baxsh etsa, tabiblik qilishga layoqatli deb topiladi.

91

---

U  o‘shandagina  mazdaparastlami  davolashi  va jarrohlik  tig‘i  bilan 

ularga darmon baxsh etishi joiz»\

(«Vandidod»,  7-fardgard, 36,  37, 38,  39, 40-bandlar).

Xullas,  har bir tabib, jumladan, jarroh  o‘z  malakasini  uch bor aniq 

sinovdan 

o‘tkazmay 

turib, 

kasalni 

davolash 

huquqiga 

ega 

boimaganidek,  ustoz-kohinlar  ham  shogirdlami  nazariy  va  amaliy 

jihatdan tayyorlashda hamisha ana shjj tartibga rioya qilganlar.

Bundan  tashqari,  Buqrotning  tabiblar  qasamyodi  haqidagi  fikridan 

bir  necha  asr  bumn  «Avesto»da  tabiblaming  maxsus  qasamnomasi 

keltirilgan.  Hatto  tabobat  ramzi  -   ilon  zahar  sochayotgan  idish-jom 

tasviri  ham  ilk  bor  «Avesto»da  tasvirlangan2.  Shuningdek,  Sipiytmon 

Zardusht chorvaning ko‘payishiga va hayvonlami, yaylovlaming gullab- 

yashnashiga  yordam  bergan.  Uning  «Inson  dehqonchilik  va  sug‘orish 

ishlarida  ishtiyoq  bilan  mehnat  qilgan  taqdirda  ezgulikka  sazovor 

bo‘ladi», degan fikri ham amaliy jihatdan e’tiborga loyiqdir.

Demak,  «Avesto»da  mehnatning  moddiy  va  ma’naviy  tomoniariga 

katta  e’tibor  berilibgina  qolmasdan,  shuningdek,  mehnat,  asosan, 

shaxsni  axloqiy  jihatdan  barkamol  qilib  tarbiyalash  negizi  sifatida 

e’tiborga olingan.  Shunga ko‘ra, zardushtiylik dinida,  axloqan saxovatli 

boiishi  uchun  insonning  birinchi  galda  mehnat  qilishi,  o‘z  qo‘li  kuchi 

bilan  noz-ne’mat  yaratishi  zamrligi  talqin  etiladi.  Binobarin, 

ishyoqmaslik-jamiki  illat va nuqsonlaming makonidir, degan qoralovchi 

ibora  tasodifiy  emas»3.  Demak,  mehnat  insonning  fazilatlarini  va 

ma’naviy xulq-atvorini baholashda oichov mezoni boiib xizmat qilgan. 

Bunihg  zamirida,  inson  o‘z  mehnati  tufayli  barcha  yomonliklardan, 

yovuzliklardan qutulishi mumkin, degan g‘oyayotadi.

Zardushtiylik  taiimotining  axloqiy  omillarini  «ezgu  ftkr»,  ya’ni