Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

10 ‘shajoyda, 64-bel

391

---

darajada istifoda qilib shu nomda o6zining «Mahzan ul-asror» dostonini 

yaratib, muqaddimada shunday deydi:

Menki pishurdum bu laziz oshni,

Shayx Nizomiydan olib choshni,

Shayx Nizomiyda jon topib,

Ma9nisidan yorlig6u burhon topib.

Ko‘ptim esa o‘pti elimni bilik,

Ganjlishonlik bila ochdim ilik.

Haydar  Xorazmiy  «Mahzan  ul-asror»  dostonida  zining  falsafiy- 

didaktik  va  ma’rifiy-pedagogik  qarashlarini  hikmatli  szlar  darajasiga 

ktarilgan  misralarda  mohirlik  bilan  ifoda  etadi.  0 4z  davri  falsafiy- 

axloqiy  va  ma’rifiy-tarbiyaviy  qarashlariga  maium  darajada  hissa 

qshgan Haydar Xorazmiy  so‘zga kishi tafakkurini,  uning  fazilati yoki 

nuqsonini  ifodalovchi  bir  tarbiyaviy  vosita  deb  qaraydi,  so6zning 

ma’nosi bilan shaklini  uzviy  birlikda oladi hamda mazmundor va zavq- 

shavq bagishlovchi so6zni ulug6laydi, uning qudratini ta’riflab shunday 

deydi:

...Ulki bilur so‘z guhari qiymatin,

So‘zda topar so‘zlaguchining otin,

Ahli nazar shevasini so‘z bilur,

Nuri basar mevasini ko‘z bilur...

Umr garoimoya chu bo‘lg‘ay talaf,

So‘zda kerak ma’niyu ma9nida zavq,

So‘z duru, so4z dunyoda qolg‘ay xalaf...

So‘zlaguchida so‘zi uchun dardu shavq.

Haydar  Xorazmiy  yaxshi  xulq-odob,  mehnatsevarlik,  saxiylik, 

rostgylik fazilatlarini ulug6laydi.  U kishilami yaxshi xulq-odobga  ega 

bo6lishga, jamiyatga  foyda  keltirish,  saxovatli,  muruwatli  va  himmatli 

boiishga chaqiradi:

Yorim ayoq oshki toparsen nasib,

Yarmini berki esun bir g‘arib.

Me’da mamug‘ikim erur dushmaning,

To‘ymag4usidur agar ichsa qoning.

Odam atong‘onga m uruw at kerak,

Orifu omiyga futuw at kerak.

Yoki:

Sarvdek ozoda bo‘lu rostkor,

Yo o‘riku olma bikin mevador.

N af tekur barchaga yomg‘ir bikin,