Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

tilyog‘lamaga  berma,  atrofmgga  laganbardorlami  tplama,  ular 

sening  emas,  o ‘z  manfaatlarini kzlab seni maqtaydilar,  z  ixtiyorini 

shurtday  kimsalarga  berib  qo ‘ygan  hukmdorga. sadoqatli  insonlar 

yaqinlashmaydilar,  degan  ibratli  szlari  ham  mavjud.  Uning  fikr-

349

---

mulohazalaridan  ko ‘rinib  turganidek,  qalbi  nopok,  niyati buzuq,  imoni 

sust,  beoqibat  kishilardan  har  qanday  yo ‘l  bilan  bo ‘Isa-da,  yiroq 

bo ‘lish,  tuzog ‘iga ilinmaslik, tilyog ‘lamaligiga uchmaslik,  aksincha, zoti 

toza,  nasl-nasabli  kishilarni  qo ‘ldan  qo ‘ymaslik  kerak.  Inson  vakka- 

yolg ‘izlikda  qila  olmagan  yumushlarini  ko ‘pchilik  bilan  birgalikda 

bajarishi  mumkin.  Do ‘stlarsiz  hech  narsaga  erishib  bo ‘Imaydi. 

Ulug‘bekning ilmiy-amaliy faoliyati uning bu nazariy fikrini tasdiqlaydi.

Ulug‘bek  jasurlik,  mardlik,  chidamlilik,  jismoniy  sogiomlik  va 

baquwatlik  masalalariga  alohida  e’tibor  beradi.  Uning  ta’kidlashicha, 

bulaming hammasi hayotda zarurdir. Odam sogiom va baquvvat boiish 

uchun yoshlik chogiaridan boshlab  otda yurishi,  kurash tushishi,  suvda 

suzishi,  nayzabozlik  bilan  muntazam  shuullanishi  lozim.  Ruhan  va 

jismonan  baquvvat,  aqlan  yetuk,  axloqan  barkamol  kishilar,  olimning 

fikricha,  ofcz  yurtini,  vatanini  dushmanlardan  himoya  qila  oladigan, 

xalqparvar boiib shakllanadi.

Ulug6bek 

ma’ naviy-ma’ rifiy 

va 

pedagogik 

taiimotida 

mehnatsevarlik haqidagi oyani o‘z davri talab va ehtiyojlarini nazarda 

tutib rivojlantirdi.  Tinimsiz harakat qilmasang,  mehnat qilib kasb-hunar 

o6rganmasang,  murabbiylardan  taiim-tarbiya,  git  olmasang,  -  deydi 

bu haqda u,  - aql-zakovatda yetuk,  odob-axloq va ilmda barkamol b o ia 

olmaysan, jamiyatda qadr-qimmat topoimaysan.

Ulug‘bek  ta’biri  bilan  aytganda,  sa’y-harakat  va  tirishqoqlik 

jilovlari  gzaldir,  agar ular  ilmiy  haqiqatlarga va donolik nafosatlariga 

erishishga  sarflansa,  u  oikir qalami  birla va chuqur tafakkuri  ila ilmlar 

sirlariga,  san’at  nafosatiga  yetadi.  Ulug£bekda  shijoat  bilan  bir  qatorda 

jonkuyar va muruvvatli ma’rifatchilik,  ilm-fan ravnaqi yoiida saxovatli 

rahnamolik,  shirinsuxan  va  yuksak  aql-idrokli  insonlik,  barikenglik, 

kelajakni oldindan ko4ra bilishlik singari fazilatlar mujassam edi.

Ulug‘bek  ilm-fan  ravnaq  topishiga  katta  umid  bilan  qaradi.  Bu 

yoida  u  hormay-tolmay  mehnat  qildi,  inson  aql-idroki  va  tafakkuri 

tantana qilishiga, jaholat va xurofot tumandek tarqalib ketishiga astoydil 

ishondi. Ilm yordamida kelajakni oldindan krdi.

Mirzo  Ulug‘bek  hazrat  bobosi  Amir  Temur  taiimotiga,  y o i- 

yo‘riqlariga,  «Tuzuklar»  ida belgilab berilgan qonun-qoidalarga umrbod 

sodiq  qoldi.  Amir  Temuming,  kuch-adolatdadir,  degan  umumbashariy 

ahamiyatga  ega  boigan  dono  o‘giti  va  sabogi  Mirzo  Ulug6bekning 

shoh  va  donishmand  sifatidagi  ijtimoiy-siyosiy,  ma’naviy-axloqiy, 

ma’rifiy-urfoniy faoliyatida mezon boiib xizmat qildi.

350

---

Bobosidan qoigan bebaho yodgorlik -  vasiyat va tuzuklami Mirzo 

Ulug6bek 

o6zining 

ilmiy-amaliy, 

ijtimoiy-siyosiy 

faoliyatida 

dastumlamal  deb  bildi,  ulardagi  asosiy  g^oyalardan  aslo  chekinmadi. 

Amir Temurning «Millatning dardlarigo darmon bo ‘Imoq vazifangizdir.