Toshkent moliya instituti zulxumor toirovna abdalova zulxumor nazarovna tojiyeva



Download 6,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/114
Sana03.08.2021
Hajmi6,69 Mb.
#137685
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   114
Bog'liq
Iqtisodiy geografiya

Urbanizasiya  -   (lo tin ch a  urbanus  -   shahar)  —  shaharla- 
shish,  ya’ni  shaharlarning  o ‘sishi  va  k o ‘payishi.  Bu  jaray on  
fan -tex nika 
inqilobi 
davrida 
keskin 
kuchayib, 
shahar 
aholisining  k o ‘payishiga,  shah ar  turm u sh   tarzining  keng 
tarqalishiga  sabab  b o 'la d i1.  D u n y o d a  shah ar  aholisining  soni 
to ‘xtovsiz  o ‘sishida  davom   etm o qda.  Ju m ladan ,  1900-yilda 
shaliar  aholisi  ja m i  aholining  3  foizini,  1960-yilda  -   6,4 
foizni,  1990-yilda  —  19,6  foiz,  1990-yilda  43  foiz,  2005-yilda 
esa  48  foiz,  2012-yilda  51  foizini  tashkil  qilgan.  B undan 
aholining 
shaharlarda 
konsenrasiyalashuvi 
y a’ni, 
m ujassam lashuvi  tezlashganini  kuzatam iz.
B M T   bergan  statistik  m a’lum otlarda  ho zird a  dunyo 
aholisining  teng  yarm i  51  foizi  (2012-yil)  shaharlarda  yashaydi 
va  bu  k o ‘rsatkich  2030-yilda  60  foizni,  y a ’ni  3  m illiarddan  5 
m illiardgachani  tashkil  etadi.  2000-2030-yillar  orasida  yer 
shari  shah ar  aholisi  soni  yiliga  1,8  foizdan  ortib  b orad i,  bu 
global  o 'sish d an   ikki  m arta  k o ‘p   degani.  Shuningdek,  bugungi 
kunda  dunyoning  20  ta  shahrida  10  m illion  kishi  yasham oqda
1 Ғуломов П. Жўгрофия атамалари ва тушунчалари ю оҳли луғаш . Тошкснт «Ўвдлувчи»,  1994.  112 бет
57


(15  tasi  rivojlanayotgan  davlatlarda)  bu  ja h o n   aholisining  4 
foiziga  teng.  2015-yilda  shunday  liga  sh aharlar  22  taga  etadi 
va  ularda  5  foiz  dunyo  aholisi  yashaydi.1  D avlatlar  o ‘rtasida 
shahar 
ahohsi 
ustu n  
b o ‘lgan 
m intaqalarga 
rivojlangan 
davlatlam i  kiritish  m um kin.  M asalan,  Y evropa  aholisining  71 
foizi  shaharlarga  to ‘g‘ri  keladi,  O siyoda  bu  k o ‘rsatkich  44  foiz 
(2012  yil),  Y aponiya  (86  foiz),  K oreya  respublikasi  (82  foiz), 
Singapur  (100  foiz).  M alayziya  (64  foiz),  E ro n   (70  foiz), 
Q uvayt  (98  foiz)  va  q ato r  G ‘arbiy  Osiyo  m am lakatlari 
aholisining  hududiy  tarkibida  sh ahar  aholisi  ustun.
Y evropa  davlatlari  deyarli  ham m asida  sh ah ar  aholisi  jam i 
aholining  50  foizdan  k o ‘pini  tashkil  qiladi. 
Faqatgina, 
A lbaniya,  Bosniya  va  G ersegovina  aholisining  46-50  foizi 
sh ah ar  aholisi  hisoblanadi.  Iqtisodiy  jih a td a n   rivojlangan 
Y evropa  davlatlaridan  Islandiya  (93  foiz),  D an iya  (85  foiz), 
Shvetsiya  (84  foiz),  A ngliya  (80  foiz),  G erm an iy an i  (73  foiz, 
2012  yil)  to'laligicha  urbanist ik  tavsifga  ega  deyish  m um kin. 
A holining  yirik  shaharlarda  to ‘planishi,  o ‘z  navbatida,  yirik— 
katta  shaharlam ing   vujudga  kelishiga  h am   sabab  b o 'lm o q d a. 
Yirik  shaharlar  m ayda  va  o ‘rta  shaharlar  hisobiga  tobora 
gigant  shaharlarga  aylanm oqda.
Ishlab 
chiqarish 
m adaniy-m aishiy, 
k o m m u n al-x o ‘jalik 
aloqalari  o ‘zaro  tu tashg an   h olda  vujudga  kelayotgan  shah ar 
aholi  m anzilgohlarining  yangi  tu ri  fanda  aglomeratsiya,  deb 
nom lanadi.

Download 6,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish