Toshkent moliya instituti zulxumor toirovna abdalova zulxumor nazarovna tojiyeva

0 ‘zbekistonda  chorvachilik  mahsulotlari  asosiy  turlarini 
yetishtirish,  ming  tonna  (2 0 0 0 -2 0 1 0   yy..)
Mahsulot
turlari
Barcha
xo‘jaIiklar
Fenner
xo‘jaliklari
Dehqon
xo‘jaliklari
Qishloq
xo‘jaligi
korxonalari
2000
yil
2010
yil
2000
yil
2010
yil
2000
yil
2010
yil
2000
yil
2010
yil
G o ‘s h t
501,8
855.0
36,8
21,8
6,6
812,3
458,4
20,9
S u t
3632,5
6169,0
176,5
205,0
54,1
5927,8
3401,9
36,2
T u x u m , 
m ln   d o n a
1254,4
3061,2
490,6
288,1
12,0
1775,5
751,8
997,6
Jun
15,8
26,5
3,9
1,7
0,2
22,0
11,8
2,8
Q o ra k o ‘1 
te risi,  m in g  
d o n a
747,6
934,9
499,3
44,1
8,2
632,1
240,1
258,7
P illa
16,5
25,2
16,2
24,7
0,3
-
-
0,5
Manba:  Сельское  хозяйство  Республики  Узбекистан  2003.  Статисти­
ческий  сборник.-Т,  2004.  С.  29-30.  Сельское  хозяйство  Узбекистана.  Ста­
тистический  сборник.-Т,  2011.  С.  29-30.
Respublikada  olinayotgan  tuxum ning  (3061,2  m ln   dona) 
eng  k o ‘p in i  T oshkent  (871  m ln   d o n a),  S am arqand  viloyatlari
151

---

(576,9  m ln   d ona)  yetkazib  berm oqda.  Shuningdek,  A ndijon, 
X orazm .  F arg 'o n a  va  Q ashqadaryo  viloyatlari  ham   m am la- 
katda  p arrand a  tuxum i  soni  yetkazib  bcrish  b o ‘yicha  yetakchi 
hisoblanishadi.  Bu  borada,  Q oraqalpog‘iston  Respublikasi, 
N am ang an ,  Sirdaryo  va  Jizzax  viloyatlari  biroz  orqada.
P illachilik  b o ‘yicha  respublika  dunyoga  m a sh h u r  davlat- 
lardan  biri.  Pillachilik  tarm o g ‘i  paxtachilik  bilan  birga  q o ‘shib 
olib  boriladi.  T ut,  ipak  qurti  u ru g 'in i  tayyorlash,  pilla 
yetishtirish  barcha  viloyatlarda  bor.  Ay rim   m a’lum otlarga 
k o ‘ra,  ipak  qurti  boqish  4  —  asrda  X itoydan  Q ‘rta  Osiyoga 
tarqalgan,  1913-yilda  4  m ing  ton naga  yaqin  pilla  yetishtirilgan 
b o ‘lsa,  u ning  90  foizi  F arg ‘o n a   vodiysiga  to ‘g‘ri  keladi. 
H ozirga  kelib  m am lakatim izda  yiliga  25,2  m ing  to n n a   pilla 
o linadi  (7-jadval).  Y etishtirilayotgan  pillaning  98  foizi  ferm er 
x o ‘jaliklariga  to ‘g ‘ri  kelm oqda.  Respuhlikdagi  10  ga  yaqin 
pillakashlik  fabrikasi  o ‘zim izda  yetishtiriladigan  pillani  qayta 
ishlaydi.  A m m o  m a ’lum   bir  vaqt  oralig‘id a  pilla  yetishtirish 
keskin  kam ayib  ketdi,  k o ‘p gina  tut  daraxtlari  kesilib  yuborildi, 
hozirga  kelib  (yillik  o ‘sish  104,9  %)  y ana  bu  tarm oqni 
rivojlantirishga  alohida  e ’tibor  berilayapti.
Baliqchilik 
0 ‘zbekistonning 
tabiiy 
suv 
havzalaridan 
qadim dan  m avjud  b o ‘lgan.  Ilgarilari  baliqning  asosiy  qism ini 
O rol  dengizi,  A m udaryo  va  Sirdaryo  havzalari  yetkazib 
bergan.  Orol  dengizi  suv  sathi  kam ayishi  evaziga  s u n ’iy  suv 
havzalarida  baliq  yetishtirish  rivojlandi.  U m u m a n   m am la- 
katdagi  k o ‘l  va  daryolarda  62  ga  yaqin  baliq  turi  yashaydi. 
B ulardan, 
zo g'ora 
baliq, 
d o ‘ngpeshona, 
sudak, 
oqcha, 
tobonbaliq,  ilonbosh,  c h o ‘rtan,  qizilko‘z  alohida  aham iyatga 
ega.  Yirik  baliqchilik  x o ‘jaliklari  Jizzax,  T oshkent,  Sirdaryo  va 
X orazm   viloyatlarida  tashkil  etilgan.  A ydarko‘l  tizim ining 
kengayib  borishi  baliqchilikning  rivojlanishiga  im kon  berdi. 
Shuningdek,  T oshkent  viloyatidagi  «D am achi»  hovuz  baliq- 
chlik  xo‘jaligi  h am   baliq  yetkazib  berishga  xizm at  qilm oqda.
A salarichilik  tarixi  uzoq  yillarga  borib  taqalsada,  oxirgi 
yillarda  tezlik  bilan  rivojlanayotgan  tarm o qlardan  biridir.  Q o- 
laversa,  ushbu  tarm o qn i  respublikada  rivojlantirish  va  y o ‘lga 
q o ‘yish  u ch u n   yetarli  sh art-sharo it  m avjud.  0 ‘zbekistonning 
tog ‘  va  tog ‘  oldi  m in taqalarining  asali  o ‘zining  xushbo‘yligi  va
152

---

shifobaxsh  ekanligi  bilan  m ashhur.  H ar  yili  20  m ing  to n n a d an  
k o ‘p  asal  olinadi.  A salni  yilda  ikki  m arta,  m ay-iyun  va  avgust- 
sen tab r  oylarida  olishadi.
D arran dachilik  tarm o g ‘i ju d a   keng  rivojlangan  b o ‘lm asada, 
Quyi  A m udaryo,  Surxondaryo,  Sirdaryo  viloyatlarida  ondatra, 
nutriya,  tulki,  no rk alar  qim m atbalio  m o ‘yna  olish  m aqsadida 
boqiladi.