Toshkent moliya instituti zulxumor toirovna abdalova zulxumor nazarovna tojiyeva


  Aholining joylashuvi  va  m igratsiyasi



Download 6,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/118
Sana18.01.2022
Hajmi6,69 Mb.
#387097
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   118
Bog'liq
Иқтисодий география.Абдалова З

4.  Aholining joylashuvi  va  m igratsiyasi
A holi  yer  yuzida  notekis  joylashgan  b o ‘lib,  aholi  zichligi 
o ‘rtach a  1  km .kv  joyga  51  kishidan  to ‘g ‘ri  keladi  (2012  yil). 
U shbu  k o ‘rsatkich  Y evropada  —  116  kishi;  O siyoda  —  132 
kishidan  k o ‘p;  A m erikda  —  22  kishi;  A frikada  —  35  kishi; 
Avstraliya  va  O keaniyada  —  4  kishiga  teng.  Y er  yuzining  10 
foiz  quruqlik  qism ida  82  foiz  aholi  yashaydi.  K atta  qismi 
okean,  dengiz  yirik  daryo  b o ‘ylarida,  te m ir  va  avtom obil 
y o ‘llari  atrofida  tarqalgan.
A holi  zich   joylashgan  areallar  d unyoda  alohida  ajralib 
turadi.  Bularga  birinchi  o ‘rind a  Osiyo  areali:  sharqiy,  jan u b iy  
sharqiy  va  janubiy.  M azkur  m intaqadagi  Bangladesh  -1046 
k o ‘p 
kishi; 
K oreya 
Respublikasi-492 
kishi; 
M aldiv 
R espublikasi  -1091  kishidan  k o ‘p;  Y aponiya  va  S hri-L anka  - 
340  kishidan  ortiq   h ar  birida;  H in disto n,  F ilip p in   va  V etnam   - 
300  kishidan  k o ‘p  (2011  y).  Y evropada  eng  aholisi  zich 
b o ‘lgan  davlatlar joylashagan.
A holining  notekis  joylashishini  o ‘zaro   b o g liq   b o ‘lgan 
tabiiy,  ijtim oiy-iqtisodiy  va  tarixiy  om illar  belgilaydi.  U shbu 
om illar  ichida  ijtim oiy-iqtisodiy  om il  alohida  aham iyat  kasb 
etm o qd a  deb  aytishim iz  m um kin.  Biroq.  tabiiy  o m illam ing 
roli  h am m a  davrlarda  h am   b irlam chi  hisoblangan.  Ju m ladan, 
hududi  iqtisodiy  n uq tai  n azard an   kam   o ‘zlashtirilgan  aksariyat 
davlatlarda  aholi  o ‘rtacha  zichlik  k o ‘rsatkichi  past  b o ‘lib,  bu 
davlatlar  xo‘jaligi  qishloq  xo‘jaligiga  ixtisoslashgan  h am d a  k o ‘p 
m eh nat  talabga  asoslanganligi  bilan  ajralib  turadi.  M isol 
tariqasida,  Osiyo  m am lakatlarini  keltirish  m um kin.  A ynan  shu 
davlatlar  aholisi  inson  u ch u n   tabiat  in ’o m   etg an   eng  qulay 
jo y lam i  tanlashgandir.  B u n d an   tashqari,  tabiat  boyliklaridan 
sanoat  usulida  foydalanish  natijasida,  yirik-yirik  industir-
54


lashgan  shaharlam ing   vujudga  kelishi,  tran spo rt  tizim ining 
m urakkablashuvi  aholi  o ‘rtacha  zichlik  k o ‘rsatkichining  tobora 
yiriklashuviga  olib  keldi.  Bunga,  G ‘arbiy  Y evropa,  A Q SH . 
O siyoning  yirik  rivojlangan  Singapur.  G o n k o n g   davlatlarini 
m isol  keltirish  m um kin.
H in d isto n d a  aholi  asosan  G anga  va  B raxm aputra  daryolari 
yoqasida  ham da  okeanga  tu tash   dengiz  b o ‘ylarida  zich 
joylashgan.  X itoy  va  H in disto n  nafaqat,  O siyoda,  balki  dunyo 
m iqyosida  h am   aholisining  um u m iy   soni  b o ‘yicha  yetakchi 
davlatlardir. 
G erm aniya, 
Fransiya, 
A ngliya 
kabi 
buyuk 
davlatlam ing  qulay  iqtisodiy  geografik  o ‘ringa  ega  ekanligi 
aholisining  joylashuvida  h am   aks  etgan.  Bu  u chala  davlatda 
aholining  o ‘rtach a  zichligi  1  km .kv.  joyga  200  kishidan  ortadi. 
Shim oliy  A m erikaning  sharqi,  K arib  havzasining  A tlantika 
okeani  qirg‘oqlarida joylashgan  davlatlari  aholisi  xuddi  G ‘arbiy 
Y evropaniki  singari  zich  joylashgan.  A ynan  shu  m am lakatlar 
o ‘ta  sanoatlashgan,  ijtim oiy-iqtisodiy  infrastrukturasi  yaxshi 
y o ‘lga  q o ‘yilganligi  bilan  m ashhur.
D unyodagi  b arch a  aholisi  zich   davlatlar  okean  va  dengiz 
b o ‘ylarida  qulay  transp ort  va  iqlim   mayjud  b o ig a n   joylarda 
o ‘m ashgandir.  A m m o,  Rossiyaning  shim oli,  A m erika  va 
A frikaning  g‘arbiy  qism lari,  Shim oliy A m erikaning  shim olidagi 
okeanga  chegaradosh  davlatlardagi  sovuq  ok ean   oqim lari, 
notekis  relyef  shakllari  aholining  zich  joylashuviga  im kon 
berm aydi.  B iroq  dunyoning  ushbu  h u d ud larida  tabiiy  boyliklar 
ju d a   k o ‘pligiga  qaram asdan.  aholi  yashashi  u c h u n   noqulay. 
Shu  jih a td a n   b o ‘lsa  kerak,  bu  yerlar  deyarli  kam   o ‘zlash- 
tirilgan.  Y er  yuzasida  aholi  zichligi  k o ‘rsatkichi  1  kishiga  h am  
yetm aydigan  h u du dlar  yer  yuzasining  teng  yarm ini  egallaydi. 
M azkur joylarga  K anadaning  shim oliy  rayonlari,  G renlandiya, 
A frikaning  c h o ‘llari,  Rossiyaning  tayga  va  tun dralari,  balan d - 
baland  to g ‘liklar  kiradi.  Shuningdek,  dunyo  m aydonining  1/4 
qism ida  aholining  zichligi 
10  kishigacha  b o ‘lib,  bunday 
hu d u d lar 
kam  
o ‘zlashtirilgan 
hisoblaniladi. 
M asalan, 
Q ozoghston,  Rossiya,  K anada,  Avstraliya,  M ongoliya  davlat­
lari  aholisining  zichligi  1  d a n   10  kishigacha  b o ‘lgan  oraliqqa 
to ‘g ‘ri  keladi.  B unday  m am lakatlar  yoki  hu d u d lar  yer  shari
55


qum qligining  k atta-k atta  m aydonlarini  egallaganligi  bilan 
tavsiflanadi.
7-jadvaI

Download 6,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish