Toshkent moliya instituti zulxumor toirovna abdalova zulxumor nazarovna tojiyeva


II  bob.  DUN Y O   GEOGRAFIYASIGA  U M U M IY   TA’RIF



Download 6,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/118
Sana18.01.2022
Hajmi6,69 Mb.
#387097
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   118
Bog'liq
Иқтисодий география.Абдалова З

II  bob.  DUN Y O   GEOGRAFIYASIGA  U M U M IY   TA’RIF
2.1 .  Hozirgi  zamon  dunyo  siyosiy  va  iqtisodiy  kartasi
Reja:
1.  Dunyo  siyosiy  kartasidagi  X X   asr  o'rtalari  va  X X I  asr
 
boshlaridagi  о ‘zgarishlar
2.  Dunyo  mamlakatlarining guruhlanishi va  tavsiflanishi
 
3 .  Dunyo  mamlakatlarining davlat  tuzumi  va  tuzilishi
1. 
Dunyo  siyosiy  kartasidagi  X X   a sr  о ‘rta la ri  va  X X I  asr
 
boshlaridagi  о 'zgarishlar
D unyo  siyosiy  kartasi ju d a   m urakkab  va  din am ik  o ‘zgaruv- 
c h a n   jaray o n   b o ‘lib,  tu rli  tuzum dagi  davlatlam i  va  hudu du diy  
birliklarni  o ‘z  ichiga  oladi.  D unyoning  siyosiy  kartasi  m iq d o r 
va  sifat  jih a tid a n   o ‘zgarib  turadi.  D unyoning  siyosiy  k arta­
sidagi  m iq d o r  jih atid an   o ‘zgarishiga  dunyo  m am lakatlari  soni 
k o ‘payishi  yoki  kam ayishi  bilan  bog‘liq  b o ‘lsa,  sifat  jih atd an  
o ‘zgarishiga  esa,  davlatlam i  m ustaqillikka  erishishi,  davlatlar- 
ning  siyosiy  tuzum ining  o ‘zgarishi  b ilan bog‘liq.
D u nyoning  siyosiy  kartasidagi  eng  yirik  m iq d o r  va  sifat 
jih a td a n   о ‘zgarishlar,  XX  asrning  ikkinchi  yarm iga  va  XXI 
asm ing  boshlariga  to ‘g ‘ri  keladi.  Bu  ©‘zgarishlar  b irinch id an, 
bu  davrda  d unyoda  davlatlam ing  va  m a ’m uriy  tuzilm alam ing 
n isbatan  o ‘sishi,  h ar  xil  m anbalarga  qaraganda,  dunyo  m am la- 
k atlam ing  soni  hozirgi  paytda,  230,  243  yoki  257  ta,  deb 
k o ‘rsatilgan.  Ikkinchidan,  bu  davrda  m ustaqil  davlatlam ing 
soni  keskin  ortib  ketdi,  agar  1947-yilda  76  ta  m ustaqil 
davlatlar  b o ‘Igan  b o ‘Isa,  2007-yilda  bu  davlatlam ing  soni 
194
 
taga  yetdi.  U ch in ch id an ,  oxirgi  o ‘n  yilliklar  ichida  k o ‘pgina 
m am lakatlar  o ‘zlarining  siyosiy  qarashlarini  o ‘zgartirishdi.
19


B unday  vaziyat,  xalqaro  iqtisodiy  m un osabatlarda  va  siyosiy 
kartada  o ‘z  aksini  ko‘rsatdi.
Shuningdek,  bu  davrdagi  eng  aham iyatli  siyosiy  voqealarga 
m ustam lakachilik  tu zum ining  yem irilishi  b o lib ,  bu  davrda 
Osiyo  m intaqasida  27  ta  davlat  siyosiy  m ustaqillikka  erishish- 
di,  b ular jum lasiga  H ind iston ,  P okiston,  Indoneziya,  V ’etnam , 
M ’yenm a,  Ira q   va  b oshqalar  kiradi.  H ozirgi  paytda  Osiyo 
siyosiy  kartasida  birorta  h a m   m ustam laka  davlati  y o ‘q.  60— 
yillarning  boshlarida  L o tin   A m erikasida  13  ta,  O keaniyada  esa 
12  ta  yangi  m ustaqil  davlatlar  paydo  b o ‘ladi,  Y evropada  esa 
Buyuk  B ritaniyaning  sobiq  m ustam lakasi  b o ‘Igan  M alta  siyosiy 
m ustaqillikka  erishdi.
A frikada  m ustam laka  tizim ini  yem irilishi,  XX  asm ing  50- 
yillaridan  boshlab,  90-yillarning  o ‘rtalarigacha  davom   etgan  va 
bu  davlatlam ing  soni  49  taga  yetadi,  istisno  tariqasida  A fri­
k ad a  b ir  n ech ta  m aydoni  b o ‘yicha  ju d a   kichik  orolchalarda 
m ustam laka  tuzum i  hanuzgacha  saqlanm oqda.  D un yo ning  
siyosiy  kartasida  XX  asm ing  90  -  yillarigacha  ikkita  bir-biriga 
qaram a-q arshi  b o ‘Igan  sosializm   va  kapitalizm   tuzum lari 
shakllanadi  va  b u la r  o ‘rtasida  m alkuraviy  «sovuq  um sh» 
m unosabatlari  yuzaga  keladi.
0 ‘tgan  asrning  80-yillarning  oxiri  90-yillaring  boshida 
dunyoning  siyosiy  kartasida  ju d a   katta  sifat  o ‘zgarishlari  ro ‘y 
beradi.  B irinchidan,  dunyoning  m aydoni  b o ‘yicha  eng  katta 
federativ  davlati  b o ‘Igan  SSSR   b arbod  b o ‘ladi  va  ularning 
o ‘rnida  M D H   (M ustaqil  davlatlar  h a m d o ‘stligi)  paydo  b o ‘ldi, 
B oltiqbo‘yi  davlatlari  Latviya,  Litva  va  Estoniya  bu  h am - 
d o ‘stlikka  kirm aydilar,  ikkinchidan  nem is  davlatlari  hisob- 
langan  G erm an iy a  F ederativ  Respublikasi  va  G erm aniy a 
D em okratik  Respublikalari  birlashib  G erm an iy a  R espub- 
likasini  tashkil  etdi. 
U ch in ch id an , 
Sharqiy  Y evropaning 
k o ‘pgina  m am lakatlarida  rejali  sotsializm   tu zu m id an   bozor 
iqtisodiyoti  tuzum iga  o ‘tish  jarayoni  boshlanadi.  Bu  davlatlar 
qatoriga  Polsha,  V engriya,  Bolgariya,  R um iniya  va  boshqalar 
kiradi.  T V rtin ch id an ,  Y evropanining  ikkita  federativ  tuzilishga 
ega  b o ‘lgan  davlatlarining  ajrahshi  ro ‘y  beradi.  Yugoslaviya 
Sotsialistik 
F ederativ 
Respublikasi 
o ‘rnida, 
Yugoslaviya 
Respublikasi 
Ittifoqi, 
X orvatiya, 
Sloveniya, 
Bosniya 
va
20


G ersogovina,  M akedoniya  va  Chexoslavakiya  Respublikasi 
o ‘rn id a  esa,  C hexiya  va  Slovakiya  Respublikalari  vujudga 
keladi.

Download 6,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish