|
4-жадвал
2016-2020 йилларда Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджетида
йиғилган солиқли даромадларининг асосий кўрсаткичлари ва уларнинг
таҳлили
13
Кўрсаткич-
лар
2016 йил
2017 йил
2018 йил
2019 йил
2020 йил
2020 йилда
2016 йилга
нисбатан
ўзгариши(+ -
ошиши; - -
камайиши)
М
утло
қ
м
иқ
до
рда
,
тр
лн.сў
м
да
У
лу
ш
и,
%
да
М
утло
қ
м
иқ
до
рда
,
тр
лн.сў
м
да
Ул
уш
и,
%
да
М
утло
қ
м
иқ
до
рда
,
тр
лн.сў
м
да
Ул
уш
и,
%
да
м
утло
қ
м
иқ
до
рда
,
тр
лн.сў
м
да
Ул
уш
и,
%
да
М
утло
қ
м
иқ
до
рда
,
тр
лн.сў
м
да
Ул
уш
и,
%
да
М
утло
қ
ф
ар
қи(+
-
ош
иши;
-
-к
ам
айи
ш
и),
тр
лн.сў
м
да
Ни
сб
ий
ф
ар
қи
(+
-
ош
иши;
-
-к
ам
айи
ш
и),
%
да
Даромадлар
(Мақсадли
жамғармала
рсиз) -жами
41
100
49,7
100
79
100
112,2
100
132,9
100
91,9
0
Фойда
солиғи
1,9
4,63
2,2
4,43
3,5
4,43
16,4
14,62
28,7
21,60
26,8
17,17
Ягона
солиқ
тўлови(айл
анмадан
олинадиган
солиқ)
3
7,32
3,5
7,04
4,7
5,95
2
1,78
1,4
1,05
-1,6
-5,99
Жисмоний
шахслардан
олинадиган
даромад
солиғи
4,9
11,95
5,9
11,87
7,4
9,37
13,4
11,94
15,1
11,36
10,2
-0,51
Қўшилган
қиймат
солиғи
11,9
29,02
14,7
29,58
27,9
35,32
33,8
30,12
31,2
23,48
19,3
-6,10
Акциз
солиғи
7,8
19,02
9,8
19,72
11,6
14,68
10,3
9,18
11,7
8,80
3,9
-10,91
Божхона
божи
1,5
3,66
1,7
3,42
1,8
2,28
2,3
2,05
3,6
2,71
2,1
-0,71
Мол-мулк
солиғи
1,7
4,15
2,1
4,23
2,6
3,29
2,4
2,14
2
1,50
0,3
-2,72
Ер солиғи
1
2,44
1,1
2,21
1,5
1,90
2,3
2,05
2,4
1,81
1,4
-0,41
Ер
қаъридан
фойдаланга
нлик учун
солиқ
2,5
6,10
4,9
9,86
10
12,66
14,7
13,10
16,4
12,34
13,9
2,48
Сув
ресурслари
дан
фойдаланга
нлик учун
солиқ
0,2
0,49
0,2
0,40
0,1
0,13
0,3
0,27
0,5
0,38
0,3
-0,03
13
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ва Давлат солиқ қўмитасидан олинган маълумотлар асосида
муаллиф томонидан тайѐрланди.
19
Ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ тушумлари, 2020 йилда 2016
йилга нисбатан 13.9 трлн.сўмга. унинг улуши эса 2.48 фоизга ошганлигини
кузатамиз.
Аммо, шуни ҳам айтиб ўтишимиз керакки, айрим солиқ турлари бўйича
тушумлар миқдорида камайиш тенденцияси ҳам кузатилди. Масалан, 2016-
2020 йиллар мобойнида энг кўп акциз солиғи тушуми 2018 йилда йиғиган.
Унинг ҳажми 14.68 трлн.сўмни ташкил қилган. Аммо, 2020 йилда эса ушбу
кўрсаткич 8.8 трлн.сўмга тушган. 2016 йил билан таққослаганимизда, 2020
йилда акциз солиғининг улуши 10.91фоизга камайиб кетган.
2016-2020 йилда Давлат бюджети солиқли даромадлари прогноз
кўрсаткичларининг ижроси ҳолатини таҳлил қиламиз (2-расмга қаранг).
95,00
104,76
140,00
102,50
129,86
95,20
109,70
126,82
93,89
70,59
102,08
111,32
119,35
111,67
93,79
96,30
106,52
117,17
114,44
102,63
0,00
20,00
40,00
60,00
80,00
100,00
120,00
140,00
160,00
2016 йил
2017 йил
2018 йил
2019 йил
2020 йил
Фойда соли
ғ
и тушумининг ижро даражаси, %да
Қ
ўшилган
қ
иймат соли
ғ
ининг ижро даражаси, %да
Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли
ғ
ининг ижро даражаси, %да
Акциз соли
ғ
ининг ижро даражаси, %да
2-расм. 2016-2020 йилларда Давлат бюджети солиқли даромадлари
прогноз кўрсаткичларининг ижроси (фоизда)
14
2016-2020 йиллар давомида фойда солиғи тушумлари прогноз
кўрсаткичлари ижроси 2018 йилда 140 фоизга, 2020 йилда 129.86 фоизга
бажарилган. 2016, 2019 йилларда прогноз кўрсаткичи ижроси бажарилмай
қолганлигини кузатамиз. 2016 йилда фойда солиғи бўйича прогноз
топшириғи 95 фоизга, 2019 йилда эса 93.89 фоизга бажарилган.
Таҳлил қилинаѐтган даврда қўшилган қиймат солиғи тушуми бўйича
ҳам худди шу ҳолатни кузатишимиз мумкин. Қўшилган қиймат солиғи
14
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги расмий сайти маълумотлари асосида муаллиф томонидан
тайѐрланди.
20
тушуми прогноз кўрсаткичи ижроси 2018 йилда 126.82 фоизга, 2017 йилда
эса 109.7 фоизга ошириб бажарилган. Аммо 2016, 2019, 2020 йилларда,
қўшилган қиймат солиғи прогноз кўрсаткичи ижроси, мос равишда 95.2
фоиз, 93.89 фоиз, 70.59 фоизга бажарилган.
Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи бўйича прогноз
кўрсаткичлари ижроси 2016, 2017, 2018, 2019 йилларда, мос равишда 102,08
фоизга, 111.32 фоизга, 119,35 фоизга, 111.67 фоизга ошириб бажарилган.
Аммо, 2020 йилда эса жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи
бўйича прогноз кўрсаткичлари ижроси 93.79 фоизга бажарилиши
таъминланган.
Акциз солиғи бўйича прогноз топшириғи фақат 2016 йилда 96.3 фоизга
бажарилган, қолган йилларда ортиғи билан бажарилганлигини кузатишимиз
мумкин.
3-расмда давлат бюджети (мақсадли жамғармаларсиз) даромадларида
бевосита, билвосита ва ресурс солиқларнинг иштирокини таҳлил қилдик.
23,66
23,34
19,87
28,25
34,01
51,46
52,92
52,28
41,35
34,91
13,17
16,30
17,85
17,56
16,03
11,71
7,44
10,00
12,83
15,05
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
2016 йил
2017 йил
2018 йил
2019 йил
2020 йил
Тў
ғ
ри соли
қ
лар бўйича соли
қ
тушумларининг улуши, %да
Эгри соли
қ
лар бўйича соли
қ
тушумларининг улуши, %да
Мол-мулк соли
ғ
и ва ресурс тўловлари бўйича соли
қ
тушумларининг улуши, %да
Бош
қ
а даромадларнинг улуши, %да
3-расм. 2016-2020 йилларда Давлат бюджети солиқли даромадлари прогноз
кўрсаткичларининг ижроси (фоизда)
15
3-расмда келтирилган маълумотларда, 2016-2020 йиллар давомида тўғри
ва эгри солиқларнинг давлат бюджетининг даромад қисмидаги улуши
ўзгариб турганлигини кузатамиз. 2016 йилда давлат бюджетининг солиқли
даромадларини таркибида, катта фарқ билан эгри солиқларнинг улуши энг
15
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги расмий сайти маълумотлари асосида муаллиф томонидан
тайѐрланди.
21
катта миқдорни ташкил қилган. Унинг улуши 51.46 фоизни ташкил қилган.
Худди шу йилда тўғри солиқларнинг улуши 23.66 фоизни, ресурс
солиқларининг улуши 13.17 фоизни, бошқа даромадлар 11.71 фоизни ташкил
қилган. 2017, 2018 йилларда ҳам давлат бюджетининг даромад қисимдаги
улушлар тақсимоти 2016 йидаги каби сақланиб қолган(кам ўзгарган).
Қўшилган қиймат солиғининг давлат бюджети даромад қисимдаги улушлар,
2017, 2018 йилларда мос равишда 52.92 фоизни, 52.28 фоизни ташкил
қилган, тўғри солиқларнинг улушлари эса, ушбу йилларда - 23.34 фоизни ва
19.87 фоизни ташкил қилганлигини кузатамиз. 2019 йилда ҳам қўшилган
қиймат солиғи давлат бюджетининг даромад қисимдаги мавқеи сақланиб
қолган(41.35 фоизни ташкил қилган). Шу йилдан бошлаб тўғри солиқларнинг
улуши ўса бошлаган. 2019 йилда тўғри солиқларнинг улуши 28.25 фоизни
ташкил қилган бўлса, ушбу кўрсаткич 2020 йилда 34.1 фоизга етган. Айтиш
жоизки, 2020 йилда ресурс солиқларнинг давлат бюджетининг даромад
қисимдаги улуши сезиларли ўсган (16.03 фоизни ташкил қилган). Қўшилган
қимат солиғининг улуши эса, аксинча, 31.91 фоизга тушган. Давлатнинг
солиқлар орқали бошқаруви солиққа тортиш тизимини ва таркибини
ўзгартириш, солиқ ставкаларини ўзгартириш, солиқ имтиѐзлари бериш,
солиққа тортишнинг умумий даражасини белгилаш орқали амалга
оширилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
