Toshkent moliya instituti statistika kafedrasi Moliya statistikasi fani

Pul muomalasi statistikasining predmeti va vazifalari

• Pul muomalasi statistikasining predmeti va vazifalari
•  
• Umumiy ta’rifga binoan pul maxsus tovar bo’lib, u hamma tovarlar uchun umumiy ekvivalent rolini bajaradi. Hamma tovarlar singari pul ham qiymatga va iste’mol qiymatiga egadir. Pul muomala vositasi, jamg’arma vositasi va qiymat o’lchovi funktsiyalarini bajaradi. Bu uch funktsiyani hamma olimlar va amaliYotchilar tan olishadi. Lekin iqtisodiy adabiyotdan bizga malumki, pul yana ikki (to’lov va jahon puli) funktsiyasini bajaradi deb ko’pchilik ta’kidlashadi. Bu muammoni tahlil qilish bizning vazifamiz emas.

. Umumiy ko’rinishda pul massasi quydagi parametrdan tashkil topadi:

• . Umumiy ko’rinishda pul massasi quydagi parametrdan tashkil topadi:
• Mo-bu agregat oborotdagi barcha (aholini qo’lidagi, korxona va tashkilotlarni kassadagi) naqd pulni o’z ichiga oladi.
• M1-agregatga barcha naqd (M0) pul va foiz to’plamaydigan depozitlari qoldig’i summasi kiradi.
• M2-bu agregat o’z ichiga M1 agregatini va muddatli depozitlarini oladi. Muddatli depozitlar aholini muddatli (3 yilgacha) schetlaridagi qo’yilmalarni va aholi hamda korxonalarni tijorat banklarida ochilgan schetlaridagi qoldiq mablag’laridan tashkil topadi.
• M3 – bu agregatni aniqlash uchun M2 agregati massasi ustiga maqsadli zaYomlar, suG’urta polislari sertifikatlar, banklar zaxirasi, uch yildan ko’p muddatga qo’yilgan aholi pullari, byudjet, kasabasoyuz, ijtimoiy va boshqa tashkilotlarni schetdagi mablag’lari qo’shiladi.

Pul massasining oboroti soni (V) yalpi ichki mahsulotni o’rtacha pul qoldig’iga nisbati bilan o’rganiladi:

• Pul massasining oboroti soni (V) yalpi ichki mahsulotni o’rtacha pul qoldig’iga nisbati bilan o’rganiladi:
• V=Q\M

bu erda: Q - yalpi ichki mahsulot hajmi; М - o’rtacha pul qoldig’i.