Toshkent moliya instituti sh

Kredit multiplikatsiyasini quyidagi jadval orqali ifodalash mumkin:

13-jadval

Banklar	Depozit	Kredit	Majburiy zaxira
1	2	3	4
Bank «A»	1000	800	200
Bank «B»	800	640	160
Bank «V»	640	512	128
Bank «G»	512	409,6	102,4
Jami	5000	4000	1000

A Bank tomonidan jalb qilingan depozit turli bank operatsiyalariga yo’naltirilishi natijasida u boshqa (B,V,G,… va h.k) banklarga tushadi. Albatta, har bir bankda 20 foiz majburiy zaxiraga o’tkazilishini inobatga olsak 1000 birlik depozit cheksiz o’sib borishi mumkin.

Umuman olganda, tijorat banklarining kreditlash qudrati jalb qilingan mablag’lar, ya’ni depozitlarning umumiy summasi bilan majburiy zaxira hamda tijorat banklari tomonidan o’z likvidligini ta’minlash uchun ajratmalar ayirmasidan iborat bo’lishi mumkin.

Likvidlilik shartlarini hisobga olgan holda tijorat banklarining kredit qudratini jami mablag’lar barqarorligi jihatidan 3 guruhga bo’lish mumkin:

1. 
   Butunlay barqaror mablag’lar;
   

1. 
   Banklarning o’z kapitalari;
   
2. 
   Muddatli depozitlar;
   

v. Boshqa banklardan olingan kreditlar.

2. 
   Barqaror mablag’lar;
   

jami muddatsiz jamg’armalar.

3. 
   Barqaror bo’lmagan mablag’lar;
   

Barqaror bo’lmagan mablag’lar deganda – banklarga vaqti- vaqti bilan (davriy) kelib tushadigan mablag’lar tushuniladi.

Tijorat banklarining kreditlash imkoniyatiga likvidlilikni ta’minlash uchun ajratilishi mumkin bo’lgan rezervni inobatga olmasdan, faqat majburiy zaxiralar fondiga ajratmalar ta’sir qiladi deb qaraydigan bo’lsak, uning salmog’ini quyidagi jadvaldan ko’rishimiz mumkin.

14-jadval