Toshkent moliya instituti sh. H. Tashmatov, X. S. Asatullayev, Z. G. Allaberganov

IQTISODIY G„OYALAR VA IQTISODIY SIYOSAT 
 
5.1. Amir Temurning iqtisodiy qarashlari
 
 
Amir 
Temur 
(1336-1405) 
iqtisodiyotni 
boshqarishda 
o‗ziga  xos  maktab  yaratdi. 
Sohibqiron  davlatida  devoni  buzurg  (bosh 
vazir)dan  tashqari  har  bir  viloyatda  Devon, 
deyiluvchi  boshqarma  bo‗lgan.  U  davlatning 
muhim  ishlarini:  soliq  yig‗ish,  tartib  saqlashni, 
ijtimoiy  binolar  –  bozorlar,  hammomlar,  yo‗llar, 
suv  inshootlari  tarmoqlarini  nazorat  qilib  turgan. 
Uning  xodimlari  vaqti-vaqti  bilan  tekshirish  va  taftish  ishlarini  olib 
borgan.  Ayniqsa,  toshu  tarozi  to‗g‗riligi,  odil  baho  tekshirib  turilgan, 
qallob va tovlamachilar qattiq jazolangan. 
 
Mamlakatda ko‗rilgan bunday va shu kabi boshqa chora-tadbirlar, 
birinchi  navbatda,  raiyatning  qashshoqlikka,  mamlakatning  esa  og‗ir 
ahvolga  tushib  qolishining  oldini  olishga  qaratilgan.  Negaki,  A.Temur: 
“Raiyatni  xonavayron  qilish  davlat  xazinasining  kambag„alashishiga 
olib  keladi.  Xazinaning  kamayib  qolishi  esa,  sipohlarning  tarqalib 
ketishiga  sabab  bo„ladi.  Sipohlarning  tarqoqligi  esa,  o„z  navbatida, 
saltanatning kuchsizlanishiga olib boradi”, – deb ko‗rsatib bergan. 
 
Mamlakatda  dehqonchilikka  katta  e‘tibor  berilgan  bo‗lib,  yerga 
egalik qilish quyidagi ko‗rinishlarda bo‗lgan: 
 
1.  Suyurg„ol  yerlar.  Katta  hajmdagi  bu  yerlar  davlat  tomonidan 
ajratib  berilib,  bir  avloddan  ikkinchisiga  o‗tgan.  Suyurg‗ol  egasi 
soliqdan  ozod  qilingan.  Bunday  yer  egalari  dehqonlarni  ishlatib,  yer 
solig‗i – xiroj olganlar.