Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Valyuta almashtirish bilan bog’liq firibgarliklar 

Tarmoqdagi  bu  faoliyat  turi  bilan  shugullanadigan  firibgarlar  insonlarni 

elektron  valyutalar  kursi  bizda  va  chet  elda  katta  farqqa  ega  ekanligiga 

ishontirishga  urinadilar.  Ular  turli  xil  hisob-kitoblar  orqali  laqma  fuqarolarni  shu 

tufayli  millionlar  ishlab  olish  mumkinligiga  ishontiradilar.  Agar  kimdir  ularning 

to’riga tushib qolsa, o’z pullaridan ajralishi aniq bo’ladi-qoladi. 

Sport tadbirlariga pul tikish 

 

Bu  usulda  bukmeyker  kontoralari  firibgarlik  ob’ekti  bo’lib  qoladilar.  

Bunday  soxta  korxonalar  ko’pincha  malakali  «professionallar»  tomonidan 

tayyorlangan  «unikal  bashoratlar»ni  sotadilar.  Ularda  barcha  o’tkaziladigan 

o’yinlarning  aniq  bashoratlari  bo’ladi.  Agar  siz  kerakli  pul  to’lasangiz,  ushbu 

bashoratlardan  foydalanib,  kattagina  pul  ishlab  olishingiz  mumkinligini 

ta’kidlashadi. 

Quyida  tavsiz  etiladigan  firibgarlik  turlari  bilan  real  dunyoda  xam,  virtual 

dunyoda xam  faol shugullanishadi. Bunda biror bir qisqa nomerga SMS yuborish 

taklif  qilinadi.  Agar  ko’rsatilgan  nomerga  pul  yuborilsa,  aboentdan  kattagina  pul 

miqdori shilib olinadi. Bu firibgarlikning bir qancha modifikatsiyalari ham mavjud. 

Ijtimoiy tarmoqlardagi firibgarliklar xam  juda keng tarqalgan bulib, bular runetda 

«Odnoklassnik»  va  «Vkontakte»  larda  ko’p  uchraydi.  WebMoney  tizimidan 

foydalanib  pul  o’girlash  usulida  esa  sizga  WebMoney  elektron  pul  o’tkazish 

tizimini buzishga imkon beradigan dasturlarni sotib olish taklif qilinadi. Boshqacha 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

bir  usulda  sizga  elektron  pochta  orqali  firibgarlarning  «WebMoney  elektron  pul 

utkazish  tizimiga  qandaydir  miqdordagi  pul  junating,  aks  xolda  elektron 

xamyoningiz  yopiladi»  degan  soxta  xati  keladi.  Agar  sizga  shunday  xat  kelsa, 

darxol WebMoney elektron pul o’tkazish tizimining «support» xizmatiga ma’lumot 

yuboring  –  ular  firibgarni  tezda  jilovlab  qo’yadilar.  Ikki  daqiqada  olti  WMZ  deb 

nomlangan  firibgarlik  turi  internetdagi  kazinolar  bilan  bog’liq  bo’lib,  ularda 

ko’rsatilgan  elektron  xamyonga  bir  dollar  (yoki  undan  ko’proq)  pul  o’tkazib, 

ko’rsatilgan strategiyada pul yutish mumkinligi targ’ib qilinadi. Juda ko’p odamlar 

bu ishga ishqiboz bo’lganlari uchun, firibgarlar yaxshigina mablag ishlab oladilar. 

Shuning uchun internetda oltin tog’lar axtarmang, chunki bunday tog’lar unda yo’q 

va bo’lmagan xam. AQSh iste’molchilar milliy ligasi xam oson pul topishni taklif 

qiluvchilardan, 

tekin  xizmatlar  ko’rsatuvchilardan,  shubxali  moliyaviy 

operatsiyalar o’tkazuvchilardan nixoyatda extiyot bo’lish kerakligini ta’kidlaydilar. 

Liga tomonidan internetdagi firibgarliklarning eng ommaviy usullari aniqlangan va 

ularga quyidagilar kiradi (top10): 



 

Sotuvga  qo’yilmagan  lotning  onlayn  internet-auktsionda  sotilganligi 

xaqidagi soxta ma’lumot; 



  Internet orqali sotib olingan tovarning sifati pastligi yoki soxtaligi; 



  Nigeriya xatlari; 



  Kompyuter  dasturiy  ta’minotining  to’likmas  yoki  soxta  versiyasini 

yetkazish; 



 

Boshqalarga  nisbatan  kamroq  to’lov  talab  qiladigan  internet  bilan  bog’liq 

xizmatlar taklifi; 



  Xech  qachon  sotib  olinmagan  yoki  sotib  olinmaydigan  materiallar  uchun 

kredit kartochkalar orqalito’lovlar; 



 

Katta foyda ko’riladigan va uyda o’tirib bajariladigan ish – «uy-ofis»; 



 

Avans ko’rinishida qarzlar berish bilan bog’liq firibgarliklar; 



  Kredit kartochkalar yordamidagi soxta kelishuvlar tugrisidagi takliflar; 



  Juda katta foyda olish xaqidagi biznes takliflar. 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

     Evropadagi  firibgarlarga  qarshi  kurash  komissiyasi  ma’lumotlariga  ko’ra, 

internetdagi  to’lovlar  bilan  (ayniqsa,  avans  to’lovlar  bilan)  bog’liq  fiktiv 

operatsiyalar  xajmi  yil  sayin  oshib  bormoqda.  AKSh  ning  o’zida  xar  oydagi 

bunday firibgarliklar soni 15-18 minggacha yetadi.